Παιδί και κλάμα, η άλλη άποψη.

Η δήλωση αυτή βασίζεται στην κατανόηση ότι το κλάμα προκαλείται από δυσφορία, είτε ψυχολογική είτε σωματική, και όχι από την ταραχή που βιώνουν τα παιδιά στην προσπάθεια τους να ΄αντιμετωπίσουν ή να προσαρμοστούν σε διαφορετικές περιστάσεις.

Το βρέφος πρέπει να προσαρμοστεί σε ένα εντελώς νέο κόσμο και έστω και μικρές αλλαγές μπορεί να του προκαλέσουν άγχος. Αφήνοντας το βρέφος να κλαίει χωρίς παρηγοριά, ακόμη και για σύντομες χρονικές περιόδους, μπορεί να είναι πολύ οδυνηρό για αυτό.

Το κλάμα είναι ένα σήμα ταραχής και δυσφορίας ενός βρέφους ή ενός μικρού παιδιού. Παρά το γεγονός ότι το ελεγχόμενο κλάμα μπορεί να σταματήσει τα παιδιά από το να κλαίνε, μπορεί επίσης να τους διδάξει να μη ζητούν ή να αναμένουν υποστήριξη όταν νοιώθουν δυσφορία.

Τα βρέφη από την ηλικία των έξι μηνών περίπου εκδηλώνουν άλλοτε άλλου βαθμού άγχος όταν αποχωρίζονται τους γονείς τους. Αυτό το άγχος συνεχίζεται έως ότου μπορούν να συνειδητοποιήσουν ότι οι γονείς τους θα επιστρέφουν όταν φεύγουν και ότι είναι ασφαλή. Αυτό όμως μπορεί να διαρκέσει έως και τρία χρόνια.

Σχεδόν όλα τα παιδιά ξεπερνούν την ανάγκη να ξυπνούν κατά τη διάρκεια της νύχτας και να θέλουν παρηγοριά μετά τα τρία με τέσσερα χρόνια.

Τα βρέφη είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν δυνατούς δεσμούς με τους γύρω τους, όταν η αγωνία τους αντιμετωπίζεται γρήγορα και με τον κατάλληλο τρόπο. Η ανάπτυξη δυνατών δεσμών κατά τη βρεφική ηλικία είναι η βάση για την καλή ψυχική υγεία των παιδιών όταν ενηλικιωθούν.

Φαίνεται πως τα βρέφη των οποίων οι γονείς ανταποκρίνονται στο κλάμα, μπορούν να προσαρμοστούν πιο γρήγορα στο περιβάλλον τους, αφού νιώθουν ότι η ανάγκη τους για ασφάλεια και συναισθηματική άνεση θα ικανοποιηθεί.

Οι απαιτήσεις του σύγχρονου τρόπου ζωής στις δυτικές χώρες, αλλά και οι συμβουλές «ειδικών» έχουν δημιουργήσει την προσδοκία ότι όλα τα βρέφη και μικρά παιδιά θα πρέπει να κοιμούνται σε όλη τη διάρκεια της νύχτας από τους πρώτους κιόλας μήνες ή ακόμη και εβδομάδες της ζωής τους. Όμως τα βρέφη αναμένεται να ξυπνούν πιο συχνά κατά τη διάρκεια της νύχτας από παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας αφού ο κύκλος ύπνου τους είναι πολύ μικρότερος. Αυτοί οι μικρότεροι κύκλοι ύπνου μάλιστα επιτρέπουν στα βρέφη να έχουν συχνότερα ύπνο REM**, που θεωρείται σημαντικός για την ανάπτυξη του εγκεφάλου τους.

Πολλοί γονείς αγχώνονται και εξαντλούνται όταν τα μικρά παιδιά τους κλαίνε κατά τη διάρκεια της νύχτας. Εν μέρη αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι θα πρέπει να σηκωθούν, ενώ κοιμούνται και να τα καθησυχάσουν, αλλά οφείλεται και εν μέρη στη μη ρεαλιστική προσδοκία τους ότι τα μωρά «θα πρέπει να κοιμούνται σε όλη τη διάρκεια της νύχτας».

Πολλά βρέφη και γονείς κοιμούνται καλύτερα όταν κοιμούνται μαζί. Δεν υπάρχει κανένας λόγος, σχετικά με την ανάπτυξη του παιδιού, που επιβάλλει τα βρέφη να κοιμούνται χωριστά από τους γονείς τους. Μάλιστα σε αρκετά μέρη του κόσμου τα βρέφη κοιμούνται με τους γονείς τους ή με άλλα μέλη της οικογένειας, είτε στο ίδιο κρεβάτι, ή σε κούνια δίπλα στο κρεβάτι των γονιών. Αυτό βέβαια μπορεί να είναι επικίνδυνο για τα μικρά βρέφη κυρίως αν έχουμε γονείς εθισμένους σε ουσίες ή αλκοόλ ή όταν το κρεβάτι είναι πολύ μαλακό.

Πολλοί γονείς βρίσκουν χρήσιμη την τεχνική του ελεγχόμενου κλάματος και αυτός είναι ένας από τους λόγους που έχει γίνει τόσο διάσημη.

Δεν υπάρχουν αναγνωρισμένες κλινικές μελέτες ύπνου που αξιολογούν τα επίπεδα άγχους, που μπορεί να προκαλέσουν στα βρέφη που υποβάλλονται στη τεχνική του ελεγχόμενου κλάματος ή το συναισθηματικό ή το ψυχολογικό αντίκτυπο που μπορεί να προκαλέσει στην ανάπτυξη του παιδιού η μέθοδος αυτή.

Είναι φυσιολογικό και υγιές τα βρέφη και τα μικρά παιδιά να μην κοιμούνται σε όλη τη διάρκεια της νύχτας και να χρειάζονται φροντίδα από τους γονείς. Αυτό δεν πρέπει να αναγνωριστεί σαν κάτι παθολογικό, εκτός και εάν είναι υπερβολικό.

Οι γονείς πρέπει να είναι βέβαιοι ότι η μέριμνα τους για την αντιμετώπιση του κλάματος των βρεφών τους δεν θα προκαλέσει μια μόνιμη «συνήθεια».

Το συχνό ξύπνημα σε νήπια μεγαλύτερης ηλικίας μπορεί να οφείλεται στο άγχος αποχωρισμού, και σε αυτές τις περιπτώσεις ο ύπνος μαζί η δίπλα στον γονέα συνιστάται. Αυτό επιτρέπει σε όλους να έχουν μια ήρεμη νύχτα.

Οποιεσδήποτε μέθοδοι χρησιμοποιούνται για να βοηθήσουν τους γονείς να κοιμηθούν καλύτερα το βράδυ θα πρέπει να συμβιβαστούν με τις αναπτυξιακές και συναισθηματικές ανάγκες του βρέφους.

Εάν η τεχνική του ελεγχόμενου κλάματος πρόκειται να χρησιμοποιηθεί, θα ήταν καλύτερα να χρησιμοποιηθεί όταν το παιδί έχει μερική κατανόηση των λέξεων των γονιών. Είναι σημαντικό να μπορεί το παιδί να καταλάβει πως οι γονείς θα ξαναγυρίσουν για να μπορεί να νιώθει ασφαλές χωρίς την παρουσία τους. Για να μπορεί να γίνει αυτό, το παιδί θα πρέπει να είναι τουλάχιστο τριών χρονών. Φυσικά αυτό διαφέρει ανάλογα με το παιδί γι’ αυτό και είναι σημαντικό να το παρατηρούμε και να ανταποκρινόμαστε στα αιτήματα του για να μπορούμε να καταλάβουμε ευκολότερα εάν και πότε το παιδί αισθάνεται πράγματι ασφαλές μόνο του.

Μια πλήρης επαγγελματική εκτίμηση της υγείας του παιδιού και των καλών σχέσεων μεταξύ του παιδιού και της οικογένειας θα πρέπει να γίνει πριν την απόφαση έναρξης ενός προγράμματος ελεγχόμενου κλάματος. Αυτό πρέπει να περιλαμβάνει αξιολόγηση του κατά πόσο το κλάμα του βρέφους είναι έξω από τα φυσιολογικά όρια. Προσπάθειες πρέπει να καταβληθούν για την ενθάρρυνση των γονέων να συμμετάσχουν σε ομάδες κοινωνικής στήριξης για τη μείωση της απομόνωσης και της απογοήτευσης που είναι αισθητή από πολλούς γονείς κατά την διάρκεια της φροντίδας ενός μικρού παιδιού. Άλλες στρατηγικές εκτός από την τεχνική του ελεγχόμενου κλάματος, θα πρέπει πάντα να συζητούνται με τους γονείς ως προτιμότερες επιλογές.

Εάν ένα βρέφος έχει ήδη βιώσει χωρισμό, απώλεια γονέων, υιοθέτηση ή ταράζεται εύκολα, η μέθοδος του ελεγχόμενου κλάματος δεν πρέπει να χρησιμοποιείται. Και αυτό γιατί τα παιδιά που έχουν ήδη βιώσει τραυματικό χωρισμό είναι πιο ευάλωτα στα αρνητικά αποτελέσματα του άγχους που συχνά προκαλούνται από αυτή την τεχνική.

Στην περίπτωση που η γονική ταραχή που προκαλείται από το κλάμα του βρέφους οδηγεί στην εξάσκηση βίας προς το παιδί, είναι σημαντικό οι γονείς να βοηθηθούν από ομάδες κοινωνικής στήριξης ή ειδικούς, για να λάβουν ειδική βοήθεια.

Οι γονείς πρέπει να έχουν υπόψη τους ότι η μέθοδος του ελεγχόμενου κλάματος δεν έχει αξιολογηθεί όσον αφορά τα επίπεδα αναστάτωσης που προκαλεί στο βρέφος ή για τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει στην συναισθηματική ανάπτυξη του νηπίου.

Όταν χρησιμοποιείται η τεχνική του ελεγχόμενου κλάματος συνιστούμε προσοχή. Για παράδειγμα, να δίνουν οι γονείς σημασία στο επίπεδο του άγχους, αντί για τη χρονική διάρκεια που πρέπει να αφήνουν το νήπιο να κλαίει ή να εγκαταλείψουν τη μέθοδο εάν δεν νοιώθουν άνετα.

 

*Θέσεις της αυστραλιανής ένωσης για τη διανοητική υγεία νηπίων-AAIMHI (σκοποί της η βελτίωση της επαγγελματικής και δημόσιας αναγνώρισης ότι η παιδική ηλικία είναι μια κρίσιμη περίοδος στην ψυχοκοινωνική ανάπτυξη και η βελτίωση της διανοητικής υγείας και της ανάπτυξης όλων των νηπίων και των οικογενειών τους).

** ύπνος REM (rapid eye movement): ο πιο βαθύς ύπνος κατά τη διάρκεια του οποίου βλέπουμε τα όνειρα.