Κνίδωση (Urticaria)
Από Μιχάλη Ιασονίδη, παιδίατρο
Κνίδωση (Urticaria)
Τι είναι η κνίδωση;
Αποτελεί μία συχνή έκφραση αλλεργίας του δέρματος. Ο όρος κνίδωση προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη κνίδη, που στη νέα ελληνική σημαίνει τσουκνίδα.
Εμφανίζεται με τη μορφή ανάγλυφων δερματικών βλαβών που λέγονται πομφοί, οι οποίοι παρουσιάζουν ερυθρότητα (κοκκίνισμα) και κνησμό.
Η κνίδωση διακρίνεται σε οξεία και χρόνια. Όταν η κνίδωση διαρκεί λιγότερο από 6 εβδομάδες χαρακτηρίζεται σαν οξεία, αλλιώς λέγεται χρόνια κνίδωση.
Ανάλογα με το είδος του παράγοντα που προκαλεί τα συμπτώματα, η κνίδωση μπορεί να διακριθεί σε πολλές κατηγορίες. Μία μεγάλη κατηγορία κνιδώσεων είναι αυτές που προκαλούνται από φυσικούς περιβαλλοντικούς παράγοντες (ηλιακό φως, χαμηλή ή υψηλή θερμοκρασία, πίεση ή τριβή στο δέρμα κ.α.).
Άλλοι συχνοί παράγοντες που μπορούν να προκαλέσουν κνίδωση είναι οι τροφές, τα φάρμακα και οι λοιμώξεις (π.χ. ιώσεις).
Πόσο συχνή νόσος είναι η κνίδωση;
Η κνίδωση θεωρείται ένα πολύ συχνό νόσημα.
Περίπου 20% των ανθρώπων μπορεί να εμφανίσει μία φορά στη διάρκεια της ζωής του τουλάχιστον ένα επεισόδιο κνίδωσης. Η κνίδωση εμφανίζεται σε όλες τις ηλικίες, πιο συχνά όμως στην ηλικία 20-30 ετών.
Να σημειωθεί ότι τα συμπτώματα της κνίδωσης και ιδιαίτερα ο κνησμός έχει σοβαρές επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής του ασθενούς. Αρκετές φορές τα συμπτώματα της κνίδωσης επηρεάζουν σοβαρά τον ύπνο με αποτέλεσμα να υπάρχουν αρνητικές επιπτώσεις όσον αφορά τα παιδιά στην απόδοση στο σχολείο, αλλά και σε διάφορες άλλες δραστηριότητες του παιδιού.
Ποια είναι τα συμπτώματα της κνίδωσης;
Η κνίδωση εμφανίζεται ως ένα παροδικό δερματικό εξάνθημα.
Χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση συνήθως πολλαπλών πομφών, δηλαδή ανάγλυφων βλαβών που έχουν λευκορόδινο χρώμα και παροδικό χαρακτήρα. Το σχήμα των πομφών είναι στρογγυλό, ωοειδές ή ακανόνιστο, συχνά μεταβάλλεται μέσα σε λίγα λεπτά για να καταλήξει σε παράξενα γεωμετρικά σχήματα όταν αυτοί συνενωθούν και να δημιουργήσουν μεγάλες πλάκες που μπορεί να καλύπτουν μεγάλες επιφάνειες του σώματος. Έχουν και διαλείποντα χαρακτήρα, καθώς μπορεί να εξαφανίζονται και να επανεμφανίζονται σε άλλο σημείο του σώματος.
Το εξάνθημα συνοδεύεται κατά κανόνα από επίμονο κνησμό. Το εξάνθημα μπορεί να εντοπιστεί σε οποιοδήποτε μέρος του σώματος, από το τριχωτό της κεφαλής μέχρι τα πόδια.
Οι πομφοί διαρκούν από μερικές ώρες ως μερικές ημέρες και προοδευτικά σβήνουν για να εμφανιστούν οι επόμενοι. Κάθε βλάβη που υποχωρεί αφήνει το δέρμα σε απόλυτα φυσιολογική κατάσταση.
Πως τίθεται π διάγνωση;
Η διάγνωση γίνεται με βάση την κλινική εικόνα και το ιστορικό του ασθενούς.
Ο γιατρός θα κάνει τπ συσχέτιση με τον υπεύθυνο παράγοντα (λοιμώξεις, τροφές, φάρμακα, τσιμπήματα εντόμων, κ.ά.), αν και δεν είναι πάντοτε προφανής. Αν από το ιστορικό του ασθενούς υπάρχουν ενδείξεις κνίδωσης από φυσικά αίτια, (θερμότητα, ψύχος, άσκηση, πίεση, τριβή, ηλιακό φως) μπορεί να ζητηθεί από τον ασθενή να υποβληθεί σε δοκιμασίες πρόκλησης, ώστε να βρεθεί ο υπεύθυνος παράγοντας. Αν η κνίδωση επιμένει τότε ενδέχεται να ζητηθεί σχετικός εργαστηριακός έλεγχος.
Ποια είναι η θεραπεία της κνίδωσης;
Η καλύτερη θεραπεία για την κνίδωση είναι η διαπίστωση του αιτίου και η αποφυγή του, κάτι που δεν είναι πάντα εύκολο.
Γενικά η θεραπεία της κνίδωσης είναι κυρίως συμπτωματική με στόχο την ύφεση του κνησμού και των πομφών. Στην πρώτη γραμμή της φαρμακευτικής αντιμετώπισης της κνίδωσης βρίσκονται τα αντιισταμινικά φάρμακα που αναστέλλουν τπ δράση της ισταμίνης, της ουσίας που απελευθερώνεται από τον οργανισμό κατά τπ διάρκεια αλλεργικών αντιδράσεων.
Σε επίμονες ή υποτροπιάζουσες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί να χορηγηθούν και κορτικοστεροειδή.