Ο “νέος” ιός από την Κίνα (Human Metapneumovirus, hMPV)

Από Μιχάλη Ιασονίδη, παιδίατρο στο κέντρο υγείας παιδιών και εφήβων “Ηλιακτίδα”, αναπληρωτή καθηγητή παιδιατρικής (Πανεπιστήμιο Λευκωσίας)

Ο Ανθρώπινος μεταπνευμονοϊός (Human Metapneumovirus, hMPV) είναι ένας αναπνευστικός ιός που ανήκει στην οικογένεια Pneumoviridae και είναι στενά συνδεδεμένος με τον αναπνευστικό συγκυτιακό ιό (RSV). Ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά το 2001 και αποτελεί μία από τις συχνότερες αιτίες λοιμώξεων του αναπνευστικού συστήματος, ιδιαίτερα σε παιδιά, ηλικιωμένους και ανοσοκατεσταλμένα άτομα.

Απομονώθηκε για πρώτη φορά το 2001 στην Ολλανδία, χρησιμοποιώντας την τεχνική RAP-PCR (RNA arbitrarily primed PCR) για την αναγνώριση άγνωστων ιών που αναπτύσσονται σε καλλιεργημένα κύτταρα.

---

Επιδημιολογία

• Συχνότητα: Μέχρι το 2016, ήταν η δεύτερη πιο συχνή αιτία οξείας λοίμωξης του αναπνευστικού σε κατά τα άλλα υγιή παιδιά κάτω των 5 ετών, μετά τον αναπνευστικό συγκυτιακό ιό (RSV), σύμφωνα με δεδομένα από μεγάλη κλινική μελέτη στις ΗΠΑ.
• Ηλικία Κορύφωσης Νοσηλείας:
  • Για βρέφη με hMPV, η κορύφωση των νοσηλειών συμβαίνει μεταξύ 6–12 μηνών.
  • Ηλικία λίγο μεγαλύτερη από την αντίστοιχη κορύφωση του RSV (2–3 μηνών).
• Ομάδες Υψηλού Κινδύνου:
  • Εκτός από τα βρέφη, ο hMPV είναι επίσης σημαντική αιτία νόσου σε ηλικιωμένους και ευπαθείς πληθυσμούς.

---

Εξέλιξη

• Ανακάλυψη:
  • Ο ανθρώπινος μεταπνευμονοϊός αναφέρθηκε για πρώτη φορά το 2001, ενώ ο μεταπνευμονοϊός των πτηνών τη δεκαετία του 1970.
• Χρονολόγηση:
  • Σύμφωνα με εκτιμήσεις, ο ανθρώπινος μεταπνευμονοϊός εμφανίστηκε πριν από 120 χρόνια και υπολογίζεται ότι διαχωρίστηκε από τον μεταπνευμονοϊό των πτηνών περίπου πριν 220 χρόνια.

---

Επιδημία 2024–2025

• Κίνα:
  • Το Κινεζικό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (China CDC) δημοσίευσε δεδομένα που δείχνουν σημαντική αύξηση των λοιμώξεων του αναπνευστικού κατά την εβδομάδα 16–22 Δεκεμβρίου 2024.
  • Ο hMPV συνδέθηκε με:
    • 6,2% των θετικών τεστ για λοιμώξεις του αναπνευστικού.
    • 5,4% των νοσηλειών για αναπνευστικές λοιμώξεις, υπερβαίνοντας τα ποσοστά του COVID-19, του ρινοϊού και του αδενοϊού.
  • Αύξηση στα Παιδιά: Υψηλά ποσοστά λοίμωξης καταγράφονται σε παιδιά ηλικίας 14 ετών και κάτω.
• Άλλες Χώρες:
  • Επιβεβαιωμένα κρούσματα έχουν αναφερθεί στη Μαλαισία, το Χονγκ Κονγκ και την Ινδία.
  • Οι κυβερνήσεις των χωρών αυτών δεν λαμβάνουν μέτρα, καθώς δεν θεωρούν τον ιό επικίνδυνο.

Γενικά Χαρακτηριστικά

• Γονιδίωμα: RNA μονής αλυσίδας.
• Τύποι: Δύο κύριοι γονότυποι (A και B), με περαιτέρω υποκατηγορίες.
• Μετάδοση:
  • Με σταγονίδια (βήχας, φτέρνισμα).
  • Με επαφή με μολυσμένες επιφάνειες και στη συνέχεια με το πρόσωπο.

Επιδημιολογία

• Συχνότητα: Είναι παγκόσμιος ιός που κυκλοφορεί κυρίως τους χειμερινούς και πρώιμους ανοιξιάτικους μήνες.
• Ηλικιακές ομάδες:
  • Κυρίως επηρεάζει παιδιά κάτω των 5 ετών.
  • Προκαλεί σοβαρές λοιμώξεις σε ηλικιωμένους και άτομα με χρόνια νοσήματα ή ανοσοκαταστολή.
• Επαναλοιμώξεις: Συχνές λόγω της ατελούς ανοσολογικής μνήμης που προκαλεί.

Κλινική Εικόνα

Η λοίμωξη από hMPV μπορεί να είναι ήπια έως σοβαρή, με συμπτώματα παρόμοια με άλλες αναπνευστικές ιώσεις.

Ήπιες περιπτώσεις:

• Ρινική συμφόρηση, καταρροή.
• Πυρετός.
• Βήχας.
• Πονόλαιμος.

Σοβαρές περιπτώσεις:

• Βρογχιολίτιδα.
• Πνευμονία.
• Οξεία επιδείνωση άσθματος.
• Υποξαιμία (χαμηλό οξυγόνο στο αίμα).
• Σε βρέφη: Απνοϊκά επεισόδια.

Διάγνωση

• Κλινική εικόνα: Επικαλύπτεται με άλλους ιούς του αναπνευστικού (RSV, γρίπη, παραγρίπη).
• Εργαστηριακά μέσα:
  • RT-PCR (μέθοδος αναφοράς).
  • Άμεση ανοσοφθορισμός ή ταχείες δοκιμασίες αντιγόνου (λιγότερο ευαίσθητες).
  • Καλλιέργεια του ιού (σπάνια χρησιμοποιείται).

Θεραπεία

Δεν υπάρχει ειδική αντιική θεραπεία για τον hMPV. Η αντιμετώπιση είναι κυρίως υποστηρικτική:

• Ήπιες περιπτώσεις:
  • Ενυδάτωση.
  • Αντιπυρετικά.
• Σοβαρές περιπτώσεις:
  • Οξυγόνο.
  • Νοσηλεία σε ΜΕΘ για υποστήριξη αναπνοής (σε σοβαρή υποξαιμία ή αναπνευστική δυσχέρεια).

Πρόληψη

• Γενικά μέτρα:
  • Καλή υγιεινή χεριών.
  • Αποφυγή επαφής με μολυσμένα άτομα.
• Εμβόλιο:
  • Δεν υπάρχει εγκεκριμένο εμβόλιο ακόμη, αν και βρίσκονται υπό ανάπτυξη.
• Μέτρα σε ευπαθείς ομάδες:
  • Προφυλακτική χρήση μονοκλωνικών αντισωμάτων ίσως έχει μελλοντική εφαρμογή, αλλά δεν αποτελεί ακόμα διαθέσιμη στρατηγική.

Συμπέρασμα

Ο hMPV είναι σημαντικός παθογόνος παράγοντας του αναπνευστικού συστήματος, ιδιαίτερα σε ευπαθείς ομάδες. Παρόλο που δεν υπάρχει ειδική θεραπεία ή εμβόλιο, η πρόληψη και η έγκαιρη αναγνώριση των σοβαρών περιπτώσεων είναι κρίσιμες για τη μείωση της νοσηρότητας και της θνησιμότητας.