Ο ιός του Δυτικού Νείλου

Από Μιχάλη Ιασονίδη, Παιδίατρο, Λεμεσό

Τι είναι η λοίμωξη από ιό του Δυτικού Νείλου;

Η λοίμωξη από τον ιό του Δυτικού Νείλου (West Nile virus, WNV) είναι νόσημα που μεταδίδεται κυρίως από τσίμπημα κουνουπιού, και προσβάλλει ζώα (άγρια πτηνά, άλογα) και τον άνθρωπο.

Πώς μεταδίδεται η λοίμωξη από ιό του Δυτικού Νείλου; 

Μολυσμένα κουνούπια: Ο κύριος τρόπος μετάδοσης είναι μέσω τσιμπήματος μολυσμένου κουνουπιού (συνήθως το κοινό κουνούπι). Τα κουνούπια μολύνονται από άρρωστα πτηνά ή άλλα ζώα (π.χ. άλογα.
Μεταγγίσεις, μεταμοσχεύσεις. Σε πολύ μικρό αριθμό περιπτώσεων έχει αναφερθεί μετάδοση του ιού από μεταμόσχευση οργάνου, μετάγγιση αίματος και σπάνια από την μητέρα στο έμβρυο (συγγενής λοίμωξη).
Ο ιός δεν μεταδίδεται από άτομο σε άτομο. Δεν μεταδίδεται μέσω της συνήθους κοινωνικής (π.χ. άγγιγμα, φιλί), σεξουαλικής ή άλλης επαφής.

Ποια είναι τα συμπτώματα της λοίμωξης από ιό του Δυτικού Νείλου;
Το 80% των ατόμων που μολύνονται παραμένουν ασυμπτωματικοί, το 20% εμφανίζουν ήπια νόσο, ενώ λιγότεροι από 1 στα 100 ασθενείς (<1%) εμφανίζουν σοβαρή κλινική νόσο που προσβάλλει το κεντρικό νευρικό σύστημα.

Ασυμπτωματική λοίμωξη: Το 80% (4 στα 5) των ατόμων που μολύνονται δεν εκδηλώνουν κανένα σύμπτωμα.
Ήπια νόσος: Υπολογίζεται ότι περίπου 20% αυτών που μολύνονται με τον ιό αναπτύσσουν ήπια συμπτωματολογία, όπως πυρετό, πονοκέφαλο, αδυναμία, πόνους στους μυς και τις αρθρώσεις, εμέτους και μερικές φορές δερματικά εξανθήματα (στον κορμό) και διόγκωση των λεμφαδένων. Τα συμπτώματα φεύγουν σε 4-7 ημέρες χωρίς να αφήσουν κατάλοιπα.
Σοβαρή μορφή νόσου: Λιγότερα από 1 στα 100 άτομα (κυρίως άτομα μεγαλύτερης ηλικίας) αναπτύσσουν τη σοβαρή μορφή της νόσου (εγκεφαλίτιδα/μηνιγγίτιδα). Τα συμπτώματα της σοβαρής νόσου περιλαμβάνουν πονοκέφαλο, υψηλό πυρετό, δυσκαμψία αυχένα, απάθεια, αποπροσανατολισμό, κώμα, τρόμος, σπασμούς, μυϊκή αδυναμία και παράλυση.

Πρόληψη
Συνιστώνται:

Λήψη ατομικών μέτρων προστασίας από το τσίμπημα κουνουπιών, όπως η χρήση εντομοαπωθητικών, αντικουνουπικών πλεγμάτων (σίτες), ενδυμάτων που καλύπτουν μεγάλη επιφάνεια του σώματος (μακριά μανίκια και παντελόνια) κ.λπ.
Μέτρα απεντόμωσης
Επαγρύπνηση. Σε περίπτωση εμφάνισης συμπτωμάτων στο γενικό πληθυσμό έλεγχος για επιβεβαίωση και λήψη μέτρων περιορισμού των φορέων (κοινών κουνουπιών).

Επιδημιολογία
Ο ιός αναγνωρίστηκε για πρώτη φορά το 1937 στην επαρχία του Δυτικού Νείλου στην Ουγκάντα. Κρούσματα και επιδημίες λοίμωξης σε ανθρώπους και ζώα έχουν εκδηλωθεί στην Αφρική, την Ασία, τη Μέση Ανατολή, την Ευρώπη (συμπεριλαμβανομενης της Μεσογείου) και την Αυστραλία. Το 1999 αναγνωρίστηκε για πρώτη φορά στις ΗΠΑ, όπου σήμερα καταγράφεται μεγάλος αριθμός κρουσμάτων και η νόσος πλέον ενδημεί. Επιδημίες σε ανθρώπους έχουν εκδηλωθεί από το 1996 σε διάφορες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (όπως Γαλλία, Ισπανία, Ρουμανία, Ουγγαρία) και πρόσφατα στην Ιταλία και Πορτογαλία. Επίσης, από το 1999 έως και σήμερα έχει εμφανιστεί μεγάλος αριθμός κρουσμάτων στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Στη χώρα μας δεν έγινε προσπάθεια απομόνωσης του ιού λόγω έλλειψης εξειδικευμένων αιματολογικών εξετάσεων, υπάρχει όμως μεγάλη υποψία ότι πολλά εμπύρετα επεισόδια κατά τους καλοκαιρινούς μήνες οφείλονται σε αυτό τον ιό.