Δερματίτιδες

Η διάγνωση από τον ειδικό ιατρό συνήθως βασίζεται στα συμπτώματα και επιβεβαιώνεται με διάφορες εξετάσεις. Οι δερματίτιδες διακρίνονται σε εξωγενούς (δερματίτιδα εξ επαφής) και ενδογενούς αιτιολογίας (ατοπική δερματίτιδα, σμηγματορροϊκή δερματίτιδα, κ.ά).

Δερματίτιδα εξ επαφής

Τι είναι η δερματίτιδα εξ επαφής;

Η δερματίτιδα εξ επαφής είναι μια φλεγμονή του δέρματος που προκαλείται από την άμεση επαφή με μία συγκεκριμένη ουσία.

Τα εξανθήματα προκαλούν έντονο κνησμό (φαγούρα) ενώ παράλληλα το νόσημα αυτό περιορίζεται σε μια συγκεκριμένη και οριοθετημένη περιοχή.

Οι αιτίες της δερματίτιδας εξ επαφής μπορεί να είναι:

• Επαφή με κάποια ερεθιστική ουσία (ερεθιστική δερματίτιδα εξ επαφής)
• Αλλεργική αντίδραση σε κάποιο αλλεργιογόνο (αλλεργική δερματίτιδα εξ επαφής)

Οι συνήθεις ερεθιστικές ουσίες είναι τα οξέα, τα αλκάλια (όπως οι ουσίες που χρησιμοποιούνται για το στεγνό καθάρισμα), οι διαλύτες (όπως η ακετόνη που χρησιμοποιείται στην αφαίρεση των βαφών των νυχιών), οι ισχυροί σάπωνες και διάφορα φυτά. Μερικές από αυτές τις ουσίες προκαλούν δερματικές βλάβες μέσα σε μερικά λεπτά ενώ άλλες χρειάζονται περισσότερο χρόνο έκθεσης.

Τα πιο συχνά αλλεργιογόνα προέρχονται από τα φυτά (όπως το δηλητηριώδη κισσό), το latex, τα αντιβιοτικά, τα αρώματα, τα συντηρητικά και μερικά μέταλλα (όπως το νικέλιο). Είναι χαρακτηριστικό ότι περίπου 10% των γυναικών έχουν αλλεργία στο νικέλιο που ανευρίσκεται σε ορισμένα κοσμήματα, μεταλλικά κουμπιά (των jeans) κ.ά.

Ποια είναι τα συμπτώματα της δερματίτιδας εξ επαφής;

Ανεξάρτητα της αιτίας ή του τύπου της δερματίτιδας εξ επαφής, τα συμπτώματα είναι ο κνησμός και τα εξανθήματα. Ο κνησμός συνήθως είναι έντονος ενώ τα εξανθήματα ποικίλουν σε έκταση και σοβαρότητα. Το εξάνθημα αναπτύσσεται μόνο στις περιοχές που έρχονται σε άμεση επαφή με την ουσία.

Η δερματίτιδα εξ επαφής δεν είναι μεταδοτική, ούτε μπορεί να μεταδοθεί εάν κάποιος αγγίζει το εξάνθημα. Τέλος, δε μπορεί να εξαπλωθεί σε άλλες περιοχές του δέρματος που δεν έχουν έρθει σε επαφή με την ουσία που προκαλεί τη δερματίτιδα εξ επαφής.

Πως γίνεται η διάγνωση;

Ο προσδιορισμός του αιτίου της δερματίτιδας εξ επαφής δεν είναι πάντα εύκολη υπόθεση. Για τη διάγνωση του αιτίου ο θεράπων ιατρός χρειάζεται συχνά ένα αναλυτικό ιστορικό σχετικά με την εργασία του ατόμου, τις υπόλοιπες δραστηριότητες-συνήθειες, το ρουχισμό, τα τοπικά φάρμακα και καλλυντικά που έχουν χρησιμοποιηθεί.

Συχνά η θέση του αρχικού εξανθήματος αποτελεί ένα σημαντικό στοιχείο, ιδίως όταν αυτό εμφανίζεται κάτω από το ρουχισμό ή πίσω από ένα κόσμημα π σε περιοχές που εκτίθενται στο ηλιακό φως.

Υπάρχει πρόληψη;

Ο καλύτερος τρόπος για να προληφθεί η δερματίτιδα εξ επαφής είναι η αποφυγή της ουσίας που την προκαλεί. Αν παρόλα αυτά κάποιος έρθει σε επαφή με την ουσία που του προκαλεί δερματίτιδα εξ επαφής, τότε θα πρέπει αμέσως να πλύνει τα χέρια του με σαπούνι και νερό. Σε περίπτωση που δε μπορεί να αποφευχθεί π επαφή με την ουσία, τότε καλό θα ήταν να χρησιμοποιούνται γάντια και κατάλληλος προστατευτικός ρουχισμός.

Ατοπική δερματίτιδα

Τι είναι η ατοπική δερματίτιδα;

Η ατοπική δερματίτιδα είναι μία χρόνια, κνησμώδης φλεγμονή του δέρματος. Η ατοπική δερματίτιδα είναι μία από τις πιο συχνές δερματικές νόσους.

Σύμφωνα με υπολογισμούς φαίνεται να επηρεάζει ως και το 30% των παιδιών ή των εφήβων. Οι αιτίες που προκαλούν την ατοπική δερματίτιδα δεν είναι πλήρως γνωστές, φαίνεται όμως ότι οι ασθενείς που πάσχουν από αυτή έχουν και άλλες αλλεργικές παθήσεις όπως άσθμα, αλλεργική ρινίτιδα ή τροφικές αλλεργίες, ενώ συχνά υπάρχει οικογενειακό ιστορικό ατοπικής δερματίτιδας. Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι η ατοπική δερματίτιδα δεν είναι μεταδοτική.

Η ατοπική δερματίτιδα μπορεί να επιδεινωθεί από το συναισθηματικό στρες, την αλλαγή της θερμοκρασίας ή της υγρασίας, τη μόλυνση του δέρματος από ορισμένα μικρόβια και από την επαφή με ρουχισμό που μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό (ιδίως τα μάλλινα).

Ποια είναι τα συμπτώματα της ατοπικής δερματίτιδας;

Το εξάνθημα μπορεί να ποικίλει από ασθενή σε ασθενή ως προς το χρώμα, την ένταση και την περιοχή αλλά πάντα υπάρχει κνησμός (φαγούρα). Ο κνησμός συχνά οδηγεί σε ανεξέλεγκτο ξύσιμο δημιουργώντας ένα φαύλο κύκλο «κνησμού – ξυσίματος – κνησμού», επιδεινώνοντας το πρόβλημα. Το ξύσιμο και η τριβή μπορεί, επίσης, να δημιουργήσουν πληγή στο δέρμα, αφήνοντας εκτεθειμένη την περιοχή σε βακτήρια που προκαλούν επιμόλυνση.

Τα βρέφη μπορεί να εμφανίσουν κόκκινα, (συχνά με αποξηραμένες κρούστες) εξανθήματα στο πρόσωπο, το κεφάλι, την περιοχή της πάνας, τα χέρια ή τα πόδια. Μπορεί να επηρεαστούν μεγάλες περιοχές του σώματος τους. Στα μεγαλύτερα παιδιά και στους ενήλικες το εξάνθημα συνήθως εξαφανίζεται και επανεμφανίζεται μόνο σε μερικά σημεία, ιδίως στα χέρια, στο μπροστινό μέρος των αγκώνων και πίσω από τα γόνατα.

Πως γίνεται η διάγνωση της ατοπικής δερματίτιδας;

Η διάγνωση της ατοπικής δερματίτιδας από τον θεράποντα ιατρό βασίζεται στη χαρακτηριστική εικόνα του εκζέματος και το ιστορικό των μελών της οικογένειας για αλλεργίες.

Σμηγματορροϊκή δερματίτιδα

Τι είναι η σμηγματορροϊκή δερματίτιδα;

Η σμηγματορροϊκή δερματίτιδα είναι μια συχνή χρόνια φλεγμονή που προκαλεί κιτρινωπές, λιπαρές φολίδες (λέπια) που σχηματίζονται στο τριχωτό της κεφαλής και περιστασιακά σε άλλες περιοχές.

Η σμηγματορροϊκή δερματίτιδα θεωρείται νόσημα αγνώστου αιτιολογίας, αν και φαίνεται ότι ορισμένοι μικροοργανισμοί (πιτυρόσπορα) διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην αιτιολογία αυτής.

Συνήθως εμφανίζεται σε βρέφη ως τριών μηνών και σε ενήλικες (από 30 ως 70 ετών).

Η διαταραχή αυτή του δέρματος θεωρείται πιο συχνή στους άντρες και επιδεινώνεται με τον κρύο καιρό.

Ποια είναι τα συμπτώματα της σμηγματορροϊκής δερματίτιδας;

Η σμηγματορροϊκή δερματίτιδα ξεκινάει συνήθως, προκαλώντας φολίδες στο τριχωτό της κεφαλής (πιτυρίδα) που συνοδεύονται μερικές φορές από κνησμό αλλά όχι από ιδιαίτερη τριχόπτωση. Στις πιο σοβαρές περιπτώσεις, κιτρινωπές προς κοκκινωπές βλάβες εμφανίζονται στο τριχωτό της κεφαλής, πίσω από τα αυτιά, στην είσοδο των αυτιών, στα φρύδια, στην περιοχή της μύτης, στο στήθος και ψηλά στην πλάτη. Στα βρέφη, μικρότερα του ενός έτους, η σμηγματορροϊκή δερματίτιδα χαρακτηρίζεται από παχιά, λιπαρά, κιτρινωπά λέπια ή κρούστα στην κεφαλή (νινίδα βρεφών) και μερικές φορές κιτρινωπές φολίδες πίσω από τα αυτιά και κόκκινες βλάβες στο πρόσωπο. Στα μεγαλύτερα παιδιά και σε ενήλικες μπορεί να αναπτυχθεί ένα παχύ, επίμονο, φολιδωτό εξάνθημα με μεγάλα λέπια δέρματος.

Θεραπευτική αντιμετώπιση των δερματιτίδων

Υπάρχουν φάρμακα που ανακουφίζουν τα συμπτώματα;

Συχνά για τη θεραπεία των δερματίτιδων οι ειδικοί ιατροί χορηγούν ένα τοπικό κορτικοστεροειδές (κορτιζόνη), σε κρέμα, αλοιφή ή λοσιόν ανάλογα με τη φύση της κάθε δερματοπάθειας και την περιοχή του πάσχοντος δέρματος. Τα τοπικά κορτικοστεροειδή έχουν αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες και αποτελούν την πρώτη γραμμή θεραπείας για την αντιμετώπιση των δερματίτιδων. Για το συνοδό κνησμό που προκαλείται από τις διάφορες δερματίτιδες ο ιατρός μπορεί ακόμη να συνταγογραφήσει, αν κρίνει απαραίτητο, κατάλληλα αντιισταμινικά φάρμακα.

Εκτός από τις παραπάνω φαρμακευτικές επιλογές υπάρχουν και άλλες θεραπείες που διαφέρουν ανάλογα με το είδος της δερματίτιδας. Πιο συγκεκριμένα, στην ατοπική δερματίτιδα μπορεί να χρησιμοποιηθούν τοπικά ανοσοτροποποιητικά σκευάσματα ή κορτικοστεροειδή από το στόμα (ως τελευταία επιλογή σε ασθενείς που δεν ανταποκρίνονται σε άλλες θεραπείες). Επίσης, σε ορισμένες περιπτώσεις η φωτοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει τους ενήλικες ασθενείς. Στη σμηγματορροϊκή δερματίτιδα που εντοπίζεται στο τριχωτό της κεφαλής μπορεί να χορηγηθεί και ένα ειδικό φαρμακευτικό σαμπουάν. Σε κάθε περίπτωση ο θεράπων ιατρός θα προτείνει την κατάλληλη αγωγή εξατομικευμένα για τη δική σας δερματοπάθεια.

Πρακτικοί τρόποι για αντιμετώπιση του κνησμού στις δερματίτιδες:

•  Για αντιμετώπιση του κνησμού το πλύσιμο του σώματος θα πρέπει να είναι σύντομο, με χλιαρό νερό και με μικρή ποσότητα κατάλληλου υγρού σαπουνιού.
• Ο ασθενής πρέπει να σκουπίζεται απαλά και όχι έντονα, αποφεύγοντας την τριβή.
•  Κατάλληλη δερμοκαλλυντική κρέμα μπορεί να βοηθήσει όταν χρησιμοποιείται μετά το μπάνιο.
• Τα νύχια των χεριών πρέπει να είναι κοντά, ιδιαίτερα αυτά των παιδιών, για να ελαχιστοποιηθεί η επίπτωση του ξυσίματος στο δέρμα.
• Είναι σημαντικό να ακολουθείτε πιστά τις οδηγίες του θεράποντος ιατρού σας.