Ιώσεις του χειμώνα, συχνότητα, βαρύτητα και επιλοιμώξεις

Ιώσεις του χειμώνα, συχνότητα, βαρύτητα και επιλοιμώξεις

Από Μιχάλη Ιασονίδη, παιδίατρο στο κέντρο υγείας παιδιών και εφήβων “Ηλιακτίδα”, αναπληρωτή καθηγητή παιδιατρικής (Πανεπιστήμιο Λευκωσίας)

Οι ιοί που προκαλούν λοιμώξεις του αναπνευστικού τον χειμώνα είναι πολλοί και ποικίλοι, με διαφορετικές συχνότητες και σοβαρότητες ανάλογα με την ηλικία, το ανοσοποιητικό σύστημα και την περιοχή. Παρακάτω παρατίθενται οι κύριοι ιοί και οι συχνότητές τους:


1. Ιός της Γρίπης (Influenza Virus)

  • Τύποι: A, B και C (οι τύποι A και B είναι οι συχνότεροι και κλινικά σημαντικοί).
  • Επιδημιολογία: Εποχιακές επιδημίες κάθε χειμώνα.
  • Συχνότητα:
    • Προκαλεί σοβαρή νόσο σε ηλικιωμένους, παιδιά και ανοσοκατεσταλμένους.
    • Μπορεί να αποτελεί το 20-30% των αναπνευστικών λοιμώξεων τον χειμώνα.

2. Αναπνευστικός Συγκυτιακός Ιός (RSV)

  • Ηλικίες: Κύριος παθογόνος παράγοντας σε βρέφη και μικρά παιδιά (<2 ετών).
  • Συχνότητα:
    • Σχετίζεται με 50-80% των περιπτώσεων βρογχιολίτιδας και πνευμονίας σε βρέφη.
    • Αιχμή δραστηριότητας: Νωρίς τον χειμώνα.

3. Ιός Παραγρίπης (Parainfluenza Virus)

  • Τύποι: 1, 2, 3, και 4.
  • Κλινική εικόνα: Κύρια αιτία κρουπ (λαρυγγοτραχειοβρογχίτιδα) σε παιδιά.
  • Συχνότητα:
    • Ειδικά ο τύπος 3 προκαλεί λοιμώξεις όλο τον χρόνο, με αιχμή την άνοιξη και το καλοκαίρι, αλλά και τον χειμώνα.
    • 15-20% των λοιμώξεων αναπνευστικού στα παιδιά.

4. Ανθρώπινος Μεταπνευμονοϊός (HMPV)

  • Ηλικίες: Βρέφη, ηλικιωμένοι και ανοσοκατεσταλμένοι.
  • Συχνότητα:
    • Εμφανίζεται κυρίως στα τέλη του χειμώνα.
    • 5-15% των λοιμώξεων του κατώτερου αναπνευστικού.

5. Ρινοϊοί (Rhinoviruses)

  • Κλινική εικόνα: Κυρίως υπεύθυνοι για το κοινό κρυολόγημα.
  • Συχνότητα:
    • Λιγότερο συχνά τον χειμώνα, αλλά παραμένουν υπεύθυνοι για 10-20% των λοιμώξεων.

6. Κορονοϊοί (Human Coronaviruses)

  • Κοινά στελέχη: HCoV-229E, HCoV-NL63, HCoV-OC43, HCoV-HKU1.
  • Συχνότητα:
    • 5-10% των λοιμώξεων του ανώτερου αναπνευστικού.
    • Κυρίως τον χειμώνα και την άνοιξη.
  • Ειδικές περιπτώσεις: SARS-CoV-2 (COVID-19), που έχει επηρεάσει σημαντικά τις αναπνευστικές λοιμώξεις παγκοσμίως.

7. Αδενοϊοί (Adenoviruses)

  • Ηλικίες: Παιδιά και ενήλικες.
  • Συχνότητα:
    • Λιγότερο εποχικοί από άλλους ιούς.
    • 5-10% των λοιμώξεων αναπνευστικού.

8. Ιός Μπόκα (Human Bocavirus, HBoV)

  • Ηλικίες: Κυρίως σε μικρά παιδιά.
  • Συχνότητα:
    • Εμφανίζεται συχνά ως συνλοίμωξη με άλλους ιούς.
    • 2-5% των λοιμώξεων του κατώτερου αναπνευστικού.

Συνολική Συχνότητα και Σημειώσεις

  • Συνλοίμωξη: Είναι σύνηθες να ανιχνεύονται περισσότεροι από ένας ιοί στον ίδιο ασθενή. Ορισμένες φορές συνλοίμωξη ή επιλοίμωξη από βακτήρια (πχ πνευμονιόκοκκους, στρεπτόκοκκους, αιμόφιλους κλπ.).
  • Διακυμάνσεις: Η συχνότητα και η βαρύτητα των λοιμώξεων ποικίλλει ανάλογα με την περιοχή, τον πληθυσμό και τις επιδημιολογικές συνθήκες.

Η κατανόηση της εποχικότητας και της συχνότητας αυτών των ιών είναι σημαντική για την έγκαιρη διάγνωση, την πρόληψη (π.χ. εμβολιασμός κατά της γρίπης) και τη θεραπεία των λοιμώξεων του αναπνευστικού.

 

Επιλοιμώξεις από μικρόβια (βακτήρια)

Οι επιλοιμώξεις που εμφανίζονται μετά από ιογενείς λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος είναι συχνές και οφείλονται συχνότερα σε βακτήρια που εκμεταλλεύονται την εξασθένηση του ανοσοποιητικού συστήματος ή την καταστροφή του βλεννοκροσσωτού επιθηλίου από τους ιούς. Τα κυριότερα μικρόβια που ευθύνονται είναι τα εξής:


Συχνά Εμπλεκόμενα Μικρόβια

  1. Streptococcus pneumoniae:
    • Κύρια αιτία πνευμονίας, μέσης ωτίτιδας, παραρρινοκολπίτιδας και βακτηριαιμίας.
    • Συνδέεται με σοβαρές επιπλοκές, ιδιαίτερα σε παιδιά, ηλικιωμένους και ανοσοκατεσταλμένους.
  2. Haemophilus influenzae (μη τυποποιημένος):
    • Συχνή αιτία επιλοιμώξεων όπως παραρρινοκολπίτιδα, μέση ωτίτιδα και πνευμονία.
    • Πιο κοινό σε παιδιά και σε άτομα με υποκείμενα νοσήματα.
  3. Staphylococcus aureus:
    • Εμπλέκεται σε σοβαρές επιλοιμώξεις, όπως πνευμονία ή απόστημα πνεύμονα.
    • Ιδιαίτερα επιθετικός όταν προκαλείται από ανθεκτικά στελέχη (MRSA).
  4. Moraxella catarrhalis:
    • Συχνή αιτία μέσης ωτίτιδας, παραρρινοκολπίτιδας και επιπλοκών του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος.
  5. Streptococcus pyogenes (ομάδας Α):
    • Προκαλεί φαρυγγίτιδα και μπορεί να οδηγήσει σε πιο σοβαρές επιπλοκές, όπως ρευματικός πυρετός ή οξύ σπειραματονεφρίτιδα.
  6. Gram-αρνητικά βακτήρια (σε ευπαθείς πληθυσμούς):
    • Klebsiella pneumoniae: Σε ηλικιωμένους, διαβητικούς ή ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς.
    • Pseudomonas aeruginosa: Συχνή σε ασθενείς με κυστική ίνωση, ΧΑΠ ή παρατεταμένη νοσηλεία.

Παράγοντες Κινδύνου για Επιλοιμώξεις

  • Ηλικία (παιδιά, ηλικιωμένοι).
  • Υποκείμενα νοσήματα (άσθμα, ΧΑΠ, διαβήτης).
  • Καταστολή του ανοσοποιητικού συστήματος (HIV, χημειοθεραπεία).
  • Εισαγωγή σε νοσοκομείο ή ΜΕΘ.
  • Κακή υγιεινή ή μη ολοκληρωμένος εμβολιασμός (π.χ. κατά του S. pneumoniae ή του H. influenzae τύπου b).

Μηχανισμός Επιλοίμωξης

  1. Καταστροφή του βλεννοκροσσωτού επιθηλίου:
    • Οι ιοί (π.χ. γρίπη, RSV) προκαλούν βλάβες στο αναπνευστικό επιθήλιο, διευκολύνοντας την προσκόλληση και εισβολή βακτηρίων.
  2. Αλλοίωση του ανοσοποιητικού συστήματος:
    • Οι ιογενείς λοιμώξεις μειώνουν την ανοσία μέσω διαταραχής της φαγοκυττάρωσης ή της παραγωγής κυτοκινών.
  3. Αυξημένη βλέννη και στάση εκκρίσεων:
    • Παρέχει ιδανικό περιβάλλον για τον πολλαπλασιασμό βακτηρίων.

Πρόληψη Επιλοιμώξεων

  • Εμβολιασμός:
    • Εμβόλια κατά του πνευμονιόκοκκου, του Haemophilus influenzae τύπου b, της γρίπης.
  • Καλή υγιεινή:
    • Πλύσιμο χεριών, αποφυγή συγχρωτισμού, αεριεσμός χώρων, χρήση μάσκας.
  • Έγκαιρη αντιμετώπιση της ιογενούς λοίμωξης:
    • Χρήση αντιιικών (π.χ. oseltamivir στη γρίπη) για μείωση της σοβαρότητας.

Η αναγνώριση και η έγκαιρη αντιμετώπιση των επιλοιμώξεων είναι κρίσιμη για την αποφυγή σοβαρών επιπλοκών.

print

Σχετικά Άρθρα

Υδρονέφρωση στο έμβρυο

Υδρονέφρωση στο έμβρυο

Υδρονέφρωση στο έμβρυο Από Γιάννη Κεδαρίτη, παιδίατρο, Παραλίμνι. Εκτίμηση και αντιμετώπιση υδρονέφρωσης στο έμβρυο Το 2.3% των εγκύων με ηλικία...

Πυρετικοί σπασμοί

Πυρετικοί σπασμοί

Από Μόνικα Μιχαηλίδου-Ευσταθιάδου, Παιδίατρο, Λάρνακα, Γραμματέα Παιδιατρικής Εταιρείας Κύπρου Πυρετικοί σπασμοί Η απότομη άνοδος του πυρετού...