Κολικοί: ένα δύσκολο πρόβλημα των νεογνών.

Οι κολικοί είναι συχνό πρόβλημα στα νεογνά. Εντούτοις, παρέρχεται συνήθως μετά την ηλικία 3-4 μηνών. Η αιτία τους δεν είναι γνωστή γι’ αυτό δεν υπάρχει και γνωστή θεραπεία αλλά μερικές φορές υπάρχουν τρόποι που μπορούν να ελαχιστοποιήσουν το πρόβλημα.

Ποια τα χαρακτηριστικά των κολικών;

Ένα υγιές κατά τα άλλα νεογνό παρουσιάζει κοιλιακό άλγος που εκδηλώνεται με σφίξιμο στην κοιλιά, χαρακτηριστικό μάζεμα των ποδιών προς την κοιλιά, συνεχές κλάμα καθώς και άρνηση λήψης τροφής. Συνήθως εμφανίζονται νωρίς το βράδυ σχεδόν καθημερινά την ίδια ώρα αλλά μπορεί να εμφανιστούν οποιαδήποτε ώρα της ημέρας. Η κοιλιά είναι ‘σφιγμένη’ και ‘γουργουρίζει’ λένε χαρακτηριστικά οι γονείς και το κλάμα είναι έντονο, συνεχές και διαπεραστικό. Αυτό μπορεί να συνεχιστεί για αρκετές ώρες ενώ ακολουθεί μια περίοδος ηρεμίας όπου συνήθως το μωρό κοιμάται. Τις υπόλοιπες ώρες της ημέρας το μωρό είναι ήσυχο. Οι κολικοί γίνονται σταδιακά λιγότερο συχνοί και μέχρι την ηλικία των 3-4 μηνών σταματούν.

Εξαιρέσεις

Σε κάποια νεογνά παρατηρούνται πιο έντονα συμπτώματα κυρίως το βράδυ και συνεχίζονται σχεδόν όλη την ημέρα. Οι κολικοί σ’ αυτά μωρά είναι πιο σοβαροί λόγω της μεγάλης τους έντασης γεγονός που αναστατώνει και τους γονείς οι οποίοι δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν στο πρόβλημα και καταφεύγουν στο γιατρό. Υπάρχουν όμως περίοδοι ηρεμίας κατά τη διάρκεια της ημέρας και το νεογνό μεγαλώνει και αναπτύσσεται σωστά χωρίς να υπάρχει δηλαδή ένδειξη κάποιας σοβαρής νόσου. Επομένως και οι γονείς δεν πρέπει να ανησυχούν ότι συμβαίνει κάτι σοβαρό στο παιδί τους.

Τι προκαλεί τους κολικούς;

Μερικοί γονείς πιστεύουν ότι οι κολικοί οφείλονται σε δικό τους λάθος στην ανατροφή του παιδιού τους και κυρίως στη διατροφή, το μπάνιο τον ύπνο. Η αιτία των κολικών όμως είναι άγνωστη. Υπάρχουν πολλές θεωρίες για την αιτιολογία των κολικών αλλά δεν έχει αποδειχθεί καμία. Κάποια στοιχεία συνδέουν τους κολικούς με ευαισθησία στο γάλα της αγελάδας, με τη διατροφή της θηλάζουσας μητέρας, με την αγχώδη συμπεριφορά της μητέρας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, με ένταση στο οικογενειακό περιβάλλον κλπ.  Δεν έχουν συνδεθεί με καμία νόσο και κατά την εξέταση του νεογνού, ο παιδίατρος δεν βρίσκει τίποτε το παθολογικό.

Αντιμετώπιση των κολικών

Δεν υπάρχει καμία ειδική θεραπεία για τους κολικούς διότι όπως προαναφέρθηκε δεν υπάρχει σαφής αιτιολογία. Οι γονείς προσπαθούν να βρουν διάφορους τρόπους να ηρεμήσουν το μωρό τους κατά τη διάρκεια του κολικού. Δεν πρέπει οι γονείς να απελπίζονται και πάνω απ’ όλα να θυμούνται ότι δεν προκάλεσαν τους κολικούς από δικό τους λάθος. Ακόμα ότι οι κολικοί θα υποχωρήσουν στη ηλικία των 3-4 μηνών,  ένα σύντομο σχετικά χρονικό διάστημα που απαιτεί από μέρους τους απλώς λίγη υπομονή. Η στεναχώρια, η απελπισία και ο εκνευρισμός των γονιών είναι  δικαιολογημένα συναισθήματα.

Ακολουθούν μερικές συμβουλές για την αντιμετώπιση των κολικών.

Ηρεμήστε και μην πανικοβάλλεστε. Ακόμη και τα νεογέννητα μωρά μπορούν να αισθανθούν την ανησυχία και το άγχος των γονιών. Αυτό μπορεί να καταστήσει τα   πράγματα  χειρότερα. Προσπαθήστε να ηρεμήσετε  και προπαντός μην πανικοβάλλεστε.

Προσπαθήστε να ησυχάσετε το μωρό. Είναι φυσικό κατά τη διάρκεια του πόνου το μωρό να κλαίει και να φωνάζει. Υπάρχουν όμως κάποια στοιχεία που πρέπει να ελέγξετε προτού αποδώσετε το κλάμα σε  κολικό. Ελέγξετε αν το μωρό πεινά, θέλει άλλαγμα ή έχει πυρετό ή κάποιο άλλο  σύμπτωμα. Προσπαθήστε να μην ‘πιάνετε’ το μωρό αγκαλιά με το παραμικρό κλάμα. Συνήθως τα μωρά κλαίνε για μικρό χρονικό διάστημα για κάποιο λόγο χωρίς να είναι υποχρεωτικό ότι παρουσίασαν κολικό. Αυτό  μπορεί να είναι δύσκολο για μερικούς γονείς αλλά είναι κάτι που βοηθά στην καλή ανατροφή του παιδιού γενικότερα. Πολλές φορές τα διάφορα μέλη της οικογένειας είναι πρόθυμοι να βοηθήσουν αλλά πρέπει να αποφύγετε τα πολλά άτομα όταν το μωρό είναι ανήσυχο διότι επέρχεται περισσότερη αναστάτωση και εκνευρισμός.

Δυσανεξία στη λακτόζη. Μια θεωρία είναι ότι η λακτόζη (υδατάνθρακας που περιέχεται στο γάλα) προκαλεί ή επιδεινώνει τους κολικούς σε μερικά νεογνά. Αν οι κολικοί επιμένουν και συνοδεύονται από άλλα συμπτώματα όπως διαρροϊκές κενώσεις, ο παιδίατρος μπορεί να υποψιαστεί την κατάσταση αυτή. Σε τέτοιες περιπτώσεις συστήνεται το γάλα χωρίς λακτόζη ή γάλα με χαμηλή περιεκτικότητα σε λακτόζη. Αν τα συμπτώματα υποχωρήσουν τότε ενισχύεται η υποψία για δυσανεξία στη λακτόζη. Το ειδικό γάλα και η διάρκεια χορήγησης του  συστήνονται μόνο από παιδίατρο.

Αλλεργία στο γάλα αγελάδας. Η αλλεργία στο γάλα αγελάδας είναι μια σοβαρότερη κατάσταση αλλά μπορεί να εκδηλώνεται με κοιλιακά άλγη που μοιάζουν με κολικούς. Η κατάσταση αυτή παρουσιάζει σοβαρότερα συμπτώματα όπως διάρροιες με ή χωρίς αίμα, απώλεια βάρους, έκζεμα, ρινίτιδα κλπ και πρέπει να αντιμετωπιστεί με εξειδικευμένα γάλατα μετά από την απαραίτητη παιδιατρική εξέταση. Μερικές έρευνες συνδέουν τους κολικούς με μια ευαισθησία στο γάλα αγελάδας χωρίς όμως το βρέφος να παρουσιάζει τη σοβαρή κατάσταση της αλλεργίας στο γάλα αγελάδας. Σε τέτοιες περιπτώσεις δοκιμάζονται τα υπο-αλλεργικά γάλατα μετά πάντοτε από συμβουλή του παιδιάτρου.

Φάρμακα. Διάφορα σκευάσματα όπως το Infacol, Gripe κλπ που χρησιμοποιούνται για τους κολικούς πιθανόν να βοηθήσουν κάποια νεογνά άλλα όμως όχι. Είναι ακίνδυνα και μπορούν να χορηγηθούν άφοβα αν οι γονείς έχουν παρατηρήσει ότι βοηθούν το μωρό.

Άλλες συμβουλές που πιθανόν να βοηθήσουν.

Εάν το μωρό θηλάζει: απαιτείται προσοχή στη διατροφή της μητέρας. Κάποιες τροφές πλούσιες σε ίνες, ξινά φαγητά, καρυκεύματα, ο καφές, τα αναψυκτικά κ.α. πρέπει να αποφεύγονται από τη μητέρα γιατί πιστεύεται ότι ο μεταβολισμός τους παράγει ‘αέρια που φουσκώνουν’ το έντερο του μωρού και προκαλούν ή/και επιδεινώνουν τους κολικούς.
Μουσική: κάποιοι πιστεύουν πως η μουσική βοηθά και μάλιστα όταν το μωρό βρίσκεται στην αγκαλιά της μητέρας του συνήθως μπρούμυτα. Αυτό δεν είναι αποδεδειγμένο αλλά πιθανόν να βοηθήσει.

Βόλτες στο αυτοκίνητο: μερικές φορές το μωρό ηρεμεί με τη βόλτα στο αυτοκίνητο γεγονός αβάσιμο αλλά έχει αναφερθεί από μερικούς και επιστημονικά ως μέσο για την αντιμετώπιση των κολικών.

Τσάι: Συνήθως χορηγείται το ειδικό τσάι για βρέφη που ίσως βοηθήσει. Τα διάφορα βότανα πρέπει να αποφεύγονται γιατί μπορεί να προκαλέσουν σοβαρές αλλεργικές αντιδράσεις στο βρέφος.