Εμβόλια: ευλογία ή κατάρα;;

Από Μιχάλη Ιασονίδη (αναπληρωτή καθηγητή Nicosia University), τ. πρόεδρο Παιδιατρικής Εταιρείας Κύπρου

Διάφοροι καλοθελητές, με αδιευκρίνιστα κίνητρα και διάφορα sites ή ΜΜΕ αναφέρονται αβασάνιστα και χωρίς στοιχεία σε επιπλοκές και βλάβες που μπορεί να προκαλέσουν τα εμβόλια. Τέτοιες στάσεις προκαλούν σύγχυση και το χειρότερο οδηγούν σε μελλοντική βλάβη εύπιστους ανθρώπους και τα παιδιά τους, που παραμένουν ανεμβολίαστα και άρα επίνοσα για πολύ σοβαρές ασθένειες, που μπορεί δυνητικά να είναι και θανατηφόρες.

Τέτοια στοιχεία σύγχυσης μπορεί να βρει κάποιος και στο πιο κάτω άρθρο της εφημερίδας daily mail, αλλά και αλλού στο διαδίκτυο: http://www.dailymail.co.uk/news/article-2160054/MMR-A-mothers-victory-The-vast-majority-doctors-say-link-triple-jab-autism-Italian-court-case-reignite-controversial-debate.html

Όπως καταλαβαίνετε είναι πολύ δύσκολο να κρίνει κάποιος με τον δημοσιογραφικό τρόπο που παρατίθενται τα γεγονότα που βρίσκεται η αλήθεια και αν πάρθηκε κάποια απόφαση, σε ποια στοιχεία βασίστηκε ο δικαστής κλπ.

Υπάρχουν βέβαια ορισμένες ασάφειες στο άρθρο. Πρώτα από όλα αναφέρεται ότι το εμβόλιο χορηγήθηκε στο παιδί στην ηλικία των 9 μηνών (…was provoked by the MMR jab he had at aged nine months), ενώ είναι γνωστό ότι χορηγείται στην ηλικία των 13-15 μηνών. Επίσης σε άλλο σημείο ότι σταμάτησε να τρώει μόνο του (….A few days after that, Valentino stopped using his spoon to eat. We started having to put food into his mouth. It was as though he was a baby again…), ενώ είναι αδύνατο στην ηλικία των 9 μηνών να τρώει μόνο του με κουτάλι, αυτό γίνεται πολύ αργότερα (στην ηλικία 15-18 μηνών).

Τι είναι ο αυτισμός;

Είναι πλέον επιστημονικά αποδεκτό ότι ο αυτισμός είναι μια νευροαναπτυξιακή νόσος με βιολογικό υπόστρωμα και υψηλού βαθμού κληρονομικότητα.

Η αιτιολογία του είναι πολυπαραγοντική με ποικίλους γενετικούς και σε λιγότερο βαθμό περιβαλλοντικούς παράγοντες να παίζουν ρόλο.

Η συχνότητα του είναι 1:170 μέχρι 1:450 παιδιά και είναι συχνότερη στα αγόρια (4:1). Ο κίνδυνος γέννησης δεύτερου παιδιού στην οικογένεια με αυτισμό είναι 6%.

Δεν υπάρχει επιστημονική τεκμηρίωση ότι μπορεί να οφείλεται στο εμβόλιο MMR.

Αυτισμός και εμβόλιο MMR

Η μελέτη που σύνδεσε το εμβόλιο με τον αυτισμό, αποδείχτηκε ψεύτικη, ο δε γιατρός (Andrew Wakefield) που τη δημοσίευσε και πήρε στο λαιμό του χιλιάδες παιδιά στο Ηνωμένο Βασίλειο και αλλού (αύξηση θανάτων ή μόνιμων εγκεφαλικών βλαβών από Ιλαρά) διαγράφτηκε από το μητρώο ιατρών του Ηνωμένου Βασιλείου. Η διαγραφή έγινε στις 24 Μαΐου του 2010.

Η θεωρία σύνδεσης του εμβολίου MMR και του αυτισμού έχουν παρουσιαστεί σε ένα άρθρο του 1998, στο Βρετανικό ιατρικό περιοδικό The Lancet (Wakefield A, Murch S, Anthony A, et al. (1998).“Ileal-lymphoid-nodular hyperplasia, non-specific colitis, and pervasive developmental disorder in children”. Lancet 351 (9103): 637–41. doi:10.1016 /S0140-6736(97) 11096-0. PMID 9500320).

Αργότερα, έρευνα από τον δημοσιογράφο Brian Deer της εφημερίδας Sunday Times αποκάλυψε πως ο επικεφαλής συγγραφέας του άρθρου, Andrew Wakefield, εξυπηρετούσε συμφέροντα και είχε παραβεί ηθικούς κώδικες (Deer B (2004-02-22). “Revealed: MMR research scandal”. The Sunday Times (London). Deer B (2007). The Lancet scandal. BrianDeer.com).

Το περιοδικό The Lancet αργότερα ανακάλεσε, και ο Wakefield κρίθηκε ένοχος από το Γενικό Ιατρικό Συμβούλιο, για σοβαρό επαγγελματικό παράπτωμα το Μάιο του 2010. Διαγράφτηκε από το ιατρικό μητρώο, πράγμα που σημαίνει ότι δεν μπορούσε πλέον να ασκήσει το ιατρικό επάγγελμα στο Ηνωμένο Βασίλειο (Nick Triggle (24 May 2010). MMR doctor struck off register. BBC Online. Ανακτήθηκε στις 24 May 2010).

Η έρευνά του ανακηρύχθηκε δόλια το 2011 από το περιοδικό The Lancet (Godlee F, Smith J, Marcovitch H (2011). “Wakefield’s article linking MMR vaccine and autism was fraudulent”. BMJ 342: c7452. doi:10.1136/bmj.c7452). Έτσι τα επιστημονικά στοιχεία δεν υποστηρίζουν την υπόθεση ότι το MMR παίζει ρόλο στην πρόκληση αυτισμού (Rutter M(2005). “Incidence of autism spectrum disorders: changes over time and their meaning”. Acta Paediatr 94(1): 2–15.doi:10.1111/j.1651-2227.2005.tb01779.x. PMID 15858952).

Σχετικά με τη διαγραφή και μια αναδρομή στα γεγονότα θα βρείτε στις εφημερίδες Times και  Guardian του Λονδίνου: http://www.timesonline.co.uk/tol/news/uk/article7134893.ece και http://www.guardian.co.uk/society/2010/may/24/mmr-doctor-andrew-wakefield-struck-off

Ολόκληρο το κείμενο της απόφασης του Ιατρικού Συμβουλίου θα το βρείτε από την ιστοσελίδα του Συμβουλίου: http://www.gmc-uk.org/Wakefield_SPM_and_SANCTION.pdf_32595267.pdf

Πριν τη διαγραφή προηγήθηκε τον Ιανουάριου του 2010 το πόρισμα της επιτροπής του Ιατρικού Συμβουλίου στο οποίο θα βρείτε με λεπτομέρεια την προχειρότητα και έλλειψη επιστημονικής προσέγγισης σε κάθε μία μελέτη της κάθε περίπτωσης παιδιών όπου βασίσθηκε ο ιατρός: http://www.gmc-uk.org/static/documents/content/Wakefield__Smith_Murch.pdf

Αξιοσημείωτο είναι σχετικό άρθρο που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Guardian του Λονδίνου από τον ψυχίατρο Dr. Ben Goldacre, γνωστό αρθρογράφο και συγγραφέα για ιατρικά θέματα, όπου επισημαίνεται με γλαφυρότητα η μη επιστημονική προσέγγιση στην «έρευνα» αυτή και τονίζεται η ευθύνη των μέσω μαζικής επικοινωνίας για τη διάδοση τέτοιων επιπόλαιων μελετών και απόψεων σε ευαίσθητα ιατρικά θέματα: http://www.badscience.net/2010/01/the-wakefield-mmr-verdict/

Η μελέτη του MMR σε σχέση με τον αυτισμό (Andrew Wakefield) οδήγησε σε μειωμένη χρήση του εμβολίου και έτσι οι περιπτώσεις ιλαράς αυξήθηκαν δραματικά: το 2007 παρουσιάστηκαν 971 περιπτώσεις στην Αγγλία και την Ουαλία (η μεγαλύτερη άνοδος που παρουσιάστηκε ποτέ σε περιστατικά ιλαράς, δεδομένου ότι άρχισαν να τηρούνται αρχεία το 1995), ενώ το 2005 το ξέσπασμα ιλαράς στην Ιντιάνα (πολιτεία των ΗΠΑ) αποδόθηκε σε παιδιά των οποίων οι γονείς αρνήθηκαν τον εμβολιασμό.

Τον Ιανουάριο του 2010, μια μελέτη παιδιών από την Πολωνία επιβεβαίωσε πως ο εμβολιασμός με το εμβόλιο MMR δεν αποτελούσε παράγοντα κινδύνου για την ανάπτυξη αυτισμού. Στην πραγματικότητα, οι εμβολιασμένοι ασθενείς είχαν ελαφρώς μειωμένο κίνδυνο να παρουσιάσουν αυτισμό, παρόλο που ο μηχανισμός δράσης αυτής της ασθένειας είναι άγνωστος και το αποτέλεσμα της παραπάνω έρευνας μπορεί να ήταν τυχαίο.

Στοιχεία για την Ιλαρά-Εμβόλιο MMR

Είναι αλήθεια ότι το εμβόλιο MMR μπορεί να προκαλέσει κάποιου είδους εγκεφαλίτιδα σε συχνότητα 1 περιστατικό σε κάθε 1.000.000 δόσεις εμβολίου. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι στην Κύπρο με βάση των αριθμό των γεννήσεων (8.500-9.500 χιλιάδες το χρόνο) μπορεί να έχουμε ένα περιστατικό κάθε 110 χρόνια!!

Αντίθετα η ίδια η νόσος μπορεί να προκαλέσει εγκεφαλίτιδα 1.000 φορές πιο συχνά, δηλ. 1 περιστατικό κάθε 1.000 άτομα που νοσούν, και 1 θάνατο κάθε 3.000 νοσήσεις.

Στις ΗΠΑ, όπου υπάρχουν στατιστικά στοιχεία, μόνο στη 10ετία του 1950 καταγράφονταν περίπου 500.000 θάνατοι ετησίως, ενώ το 2001 μόνο 116. Το εμβόλιο (συνδυασμένο εμβόλιο Ιλαράς-Ερυθράς-Παρωτίτιδας/MMR) άρχισε να χορηγείται το 1976

Πρόσφατα κρούσματα Ιλαράς

Την περίοδο Ιανουαρίου-Οκτωβρίου 2011 αναφέρθηκαν 26000 κρούσματα ιλαράς σε 36 Ευρωπαϊκές χώρες. Το περίεργο ήταν ότι το 83% των κρουσμάτων αφορούσαν δυτικοευρωπαϊκές χώρες, οι οποίες έχουν καλά οργανωμένα συστήματα υγείας με υψηλή εμβολιαστική κάλυψη.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εξέδωσε αυστηρή προειδοποίηση, εξηγώντας ότι οι συνεχώς αυξανόμενες επιδημίες ιλαράς συνιστούν «σοβαρή απειλή δημόσιας υγείας, με σοβαρές οικονομικές επιπτώσεις». Τα Ευρωπαϊκά κράτη πρέπει να αναλάβουν αποτελεσματική και έγκαιρη προληπτική δράση για την καταπολέμηση της ιλαράς.

Τα πιο πολλά κρούσματα κατά την πιο πάνω περίοδο εμφανίστηκαν στη Γαλλία (14.000). Σε όλη την Ευρώπη αναφέρθηκαν 7.288 νοσηλείες και 9 θάνατοι (οι 6 από αυτούς στη Γαλλία).

Η ιλαρά είναι ενδημική νόσος, προκαλείται από τον ιό rubeola και είναι μια ιδιαίτερα μεταδοτική ασθένεια. Η παρουσία της στην κοινότητα είναι συνεχής και ως εκ τούτου ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού έχει φυσική ανοσία.

Αν ο ιός εμφανιστεί σε μια περιοχή όπου κανείς δεν έχει εκτεθεί προηγουμένως στον ιό ή δεν έχει εμβολιαστεί, οι συνέπειες μπορεί να είναι καταστροφικές. Το 1592, περίπου τα δύο τρίτα του γηγενούς πληθυσμού της Κούβας έχασαν τη ζωή τους εξαιτίας της ιλαράς. Δύο χρόνια αργότερα, ο μισός πληθυσμός της Ονδούρας αποδεκατίστηκε. Στη δεκαετία του 1850 περίπου το 20% του πληθυσμού της Χαβάης πέθαναν από ιλαρά.

Η ΠΟΥ εκτιμά ότι η ιλαρά έχει προκαλέσει το θάνατο σε τουλάχιστον 200 εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο τα τελευταία 150 χρόνια.

Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, το εμβόλιο κατά της ιλαράς προστατεύει πάνω από το 99% των εμβολιασμένων ατόμων. Εάν το 95% του πληθυσμού εμβολιαστεί, τότε η πιθανότητα πλήρους εξάλειψης της ασθένειας είναι εξαιρετικά υψηλή.

Ο έλεγχος μιας επιδημίας κοστίζει πολλαπλάσια, από ότι η πρόληψη της. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ότι μια μικροεπιδημία στην Αριζόνα των ΗΠΑ το 2008 με μόλις 7 κρούσματα, κόστισε 800.000 δολάρια. Με αυτά τα λεφτά θα μπορούσαν να αγοραστούν 2,5 εκατομμύρια δόσεις εμβολίου κατά της ιλαράς και να δωριθούν σε αναπτυσσόμενα κράτη.

Συμπέρασμα:

Η αβασάνιστη και χωρίς στοιχεία προτροπή για μη εμβολιασμό από ανεύθυνους ανθρώπους, που είναι υπόλογοι μόνο στον εαυτό τους, αφήνει πολλούς ανθρώπους και ιδιαίτερα παιδιά εκτεθειμένους σε μελλοντική έκθεση σε σοβαρές ασθένειες, με ανυπολόγιστες συνέπειες τόσο για τον κάθε άνθρωπο ξεχωριστά, αλλά και για την κοινωνία γενικότερα.

* Η ανάρτηση γράφτηκε πριν λίγα χρόνια, είναι όμως επίκαιρη λόγω της επανεμφάνισης σποραδικών κρουσμάτων ιλαράς, η οποία οφείλεται στην θεληματική ή μη παραμέληση του εμβολιασμού. Η εμβολιαστική κάλυψη στην Κύπρο βρισκόταν σε αξιοζήλευτα υψηλά επίπεδα πριν μερικά χρόνια. Τώρα υπολογίζεται ότι είναι εμβολιασμένο το 80-85% των παιδιών, το οποίο δεν είναι αρκετό. Θεωρείται ότι για να είναι θωρακισμένα τα παιδιά και να εμποδίζεται η μετάδοση του ιού η εμβολιαστική κάλυψη πρέπει  να υπερβαίνει το 95%. Υπενθυμίζεται  ότι το εμβόλιο MMR (ιλαράς, ερυθράς μαγουλά) χορηγείται σε 2 δόσεις, σύμφωνα με το επίσημα πρόγραμμα του Υπουργείου Υγείας. Η 1η δόση 12-15 μηνών και η 2η στα 4 χρόνια. Σε περιόδους έξαρσης όμως η 2η δόση μπορεί να χορηγηθεί μετά από 3 μήνες. Η πρώτη δόση παρέχει προστασία 95%, ενώ μετά τη 2η δόση η προστασία υπερβαίνει το 99%.