Μπορείτε να σταματήσετε να φωνάζετε; Δέκα βήματα προς την επιτυχία.

Από Μαργαρίτα Βασιλοπούλου, Κοινωνιολόγο-Παιδαγωγό

Οι περισσότεροι γονείς πιστεύουν ότι «πρέπει» να σταματήσουν να φωνάζουν, αλλά δεν πιστεύουν ότι υπάρχει άλλος τρόπος να τραβήξουν την προσοχή του παιδιού τους. Στο κάτω κάτω, είναι καθήκον μας να τους μάθουμε κάποια πράγματα και πώς αλλιώς μπορούμε να τα κάνουμε να μας ακούσουν; Έπειτα, οι φωνές δεν τους κάνουν κακό. Αφού σχεδόν δεν ακούνε άμα τους φωνάζουμε, απλά κάνουν μορφασμούς εκνευρισμού. Και βέβαια ξέρουν ότι τα αγαπάμε ακόμα κι αν φωνάζουμε. Σωστά ;

Λάθος. Η πραγματικότητα είναι ότι οι φωνές τρομάζουν τα παιδιά. Κάνουν την καρδιά τους να σκληραίνει προς εμάς. Κι όταν φωνάζουμε τα παιδιά μπαίνουν στην κατάσταση του παλεύεις, ή τρέχεις να φύγεις, ή παγώνεις. Άρα σταματάνε να μαθαίνουν οτιδήποτε προσπαθούμε να τους μάθουμε. Επιπροσθέτως, όταν φωνάζουμε είναι σαν να εκπαιδεύουμε τα παιδιά μας να μην μας ακούνε μέχρι να υψώσουμε τη φωνή μας Και βέβαια, εκπαιδεύονται στο να φωνάζουν κι αυτά!

Αν το παιδί σας δεν φαίνεται να φοβάται το θυμό σας, αυτό δείχνει ότι τον έχει δει σε υπερβολικό βαθμό κι έχει αναπτύξει άμυνες εναντίον του-κι εναντίον σας. Το ατυχές αποτέλεσμα είναι ένα παιδί το οποίο έχει πολύ λιγότερες πιθανότητες να θέλει να συμπεριφέρεται σωστά.

Είτε το δείχνουν είτε όχι, ο θυμός μας σπρώχνει τα παιδιά όλων των ηλικιών μακριά μας. Το να τους φωνάζουμε είναι κάτι που μας εγγυάται ότι μέχρι τα δέκα τους θα έχουν μια λανθασμένη “στάση”, κι ότι οι τσακωμοί με φωνές θα είναι ο κανόνας για αυτά, κατά τη διάρκεια της εφηβείας τους. Κι ενώ τα παιδιά σκληραίνουν την καρδιά τους προς εμάς, στρέφονται προς τους συνομήλικους τους για περισσότερα πράγματα. Εμείς χάνουμε την επίδραση που έχουμε πάνω τους ακριβώς στη φάση που την χρειαζόμαστε πιο πολύ!

Όταν φωνάζουμε είναι σαν να εκπαιδεύουμε τα παιδιά μας να μην μας ακούνε μέχρι να υψώσουμε τη φωνή μας. Και τα εκπαιδεύουμε να μας φωνάζουν κι αυτά.

Όμως είτε το πιστεύετε είτε όχι υπάρχουν σπίτια όπου οι γονείς δεν υψώνουν τη φωνή τους όταν θυμώνουν με τα παιδιά τους. Δεν εννοώ ένα κρύο σπιτικό όπου τα συναισθήματα δεν εκφράζονται–όλοι γνωρίζουμε ότι αυτό δεν είναι καλό για κανένα. Και δεν εννοώ ότι αυτοί οι γονείς έχουν τα τέλεια παιδιά, ή ότι οι ίδιοι είναι οι τέλειοι γονείς. Δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα. Μιλάω για σπίτια όπου οι γονείς εκνευρίζονται και θυμώνουν μα έχουν αρκετή αντίληψη των συναισθημάτων τους ώστε να σταματούν και να ηρεμούν και να μην βγάζουν τον θυμό τους πάνω στα παιδιά τους.

Μήπως νομίζετε κι εσείς-όπως κάποιοι γονείς-ότι χρειάζεστε κάποιον ειδικό σε θέματα ελέγχου συναισθημάτων για να μπορέσετε να σταματήσετε να φωνάζετε; Ευτυχώς τον έχετε ήδη. Είναι ο εαυτός σας! Μάλιστα, ο μόνος τρόπος να γίνεται ο υπομονετικός, ήρεμος γονιός που θέλετε να είστε είναι να φέρεστε στον εαυτό σας σαν συμπονετικός γονιός. Αυτό σημαίνει να εκπαιδεύσετε με αγάπη τον εαυτό σας στην διαχείριση των συναισθημάτων σας ώστε να μην τα βγάζετε πάνω στα παιδιά σας. Πώς γίνεται αυτό;

Συνειδητοποιήστε ότι η πρώτη σας δουλειά σαν γονείς είναι να παρέχετε φυσική και συναισθηματική ασφάλεια στα παιδιά σας κι αυτό περιλαμβάνει το να διαχειρίζεστε τα δικά σας συναισθήματα.

…γιατί αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο το παιδί σας μαθαίνει τη ρύθμιση των συναισθημάτων του – από το δικό σας παράδειγμα. Είστε εσείς το πρότυπο. Αν εσείς είστε πολύ πιεσμένος για να μπορέσετε να κάνετε τους ρυθμούς σας πιο αργούς και να δείξετε σεβασμό, τότε είναι δική σας δουλειά να λύσετε αυτό το θέμα φροντίζοντας τον εαυτό σας. Τα παιδιά σας το αξίζουν. Το ίδιο κι εσείς.

Δεσμευτείτε απέναντι στην οικογένεια σας ότι θα χρησιμοποιείτε ένταση φωνής που δείχνει σεβασμό.

Το ξέρω ότι τρομάζει να δηλώνεις στα παιδιά σου πως θα σταματήσεις να φωνάζεις. Μα ποιος άλλος θα σας κρατάει υπόλογο; Πείτε στην οικογένεια σας ότι μαθαίνετε σιγά-σιγά άρα θα κάνετε και λάθη…αλλά πως θα γίνεστε όλο και καλύτερος σε αυτό το θέμα.

Να θυμάστε ότι τα παιδιά θα συμπεριφέρονται σαν παιδιά.

Αυτή είναι η δική τους δουλειά! Είναι ανώριμα ανθρώπινα όντα, τα οποία προσπαθούν να μάθουν πώς λειτουργούν τα πράγματα και τι πρέπει να αναμένουν. Έχουν ανάγκη να σπρώχνουν τα όρια μας για να δουν τι είναι στερεό. Έχουν ανάγκη το πειραματισθούν με την δύναμη για να μάθουν να την χρησιμοποιούν υπεύθυνα. Ο προμετωπιαίος φλοιός τους δεν είναι πλήρως ανεπτυγμένος συνεπώς τα συναισθήματα τους συχνά κυριαρχούν, το οποίο σημαίνει ότι δεν μπορούν να σκεφτούν καθαρά όταν είναι αναστατωμένα. Και όπως και άλλα ανθρώπινα όντα, δεν τους αρέσει να νιώθουν ότι ελέγχονται. Άρα , παρόλο που περισσότερη ενσυναίσθηση και σεβασμός από σας θα τα κάνει πιο συνεργάσιμα, είναι αναμενόμενο ότι θα υπάρχουν και κάποιες παιδιάστικες συμπεριφορές όσο ζείτε με παιδιά.

Σταματάτε να μαζεύετε “προσάναμμα”

.. εκείνα τα νεύρα που αρχίζουν να μαζεύονται όταν η μέρα σας είναι μια κακή μέρα. Όταν μαζέψετε αρκετό προσάναμμα η πυρκαγιά είναι αναπόφευκτη. Αντί αυτού, σταματάτε, αναλάβετε την ευθύνη για τη δική σας διάθεση, δώστε στον εαυτό σας αυτό που χρειάζεται προκειμένου να αισθανθεί καλύτερα και μετακινηθείτε σε ένα καλύτερο μέρος ώστε να μπορέσετε να είστε συναισθηματικά πιο γενναιόδωρος.

Δείξτε ενσυναίσθηση όταν το παιδί σας εκφράζει κάποιο συναίσθημα …οποιοδήποτε συναίσθημα

…ώστε και το παιδί σας να αρχίσει να αναγνωρίζει και να αποδέχεται και το ίδιο τα συναισθήματα του, το οποίο είναι το πρώτο βήμα προς την κατεύθυνση του να μάθει να τα διαχειρίζεται. Όταν τα παιδιά μπορούν να διαχειριστούν τα συναισθήματα του, μπορούν να διαχειριστούν και την συμπεριφορά τους. Το να νιώθουν ότι τους καταλαβαίνουμε εμποδίζει τα συχνά ξεσπάσματα που συμβαίνουν όταν τα παιδιά συσσωρεύουν θυμό από τα διάφορα που τα αναστατώνουν.

Μείνετε συνδεδεμένοι και δείτε τα πράγματα από την οπτική γωνία του παιδιού σας , ακόμα και τη στιγμή που βάζετε τα όρια

Όταν τα παιδιά πιστεύουν ότι είμαστε με το μέρος τους και τα καταλαβαίνουμε, ακόμα κι αν πρέπει να πούμε ΟΧΙ, ΘΕΛΟΥΝ να «συμπεριφερθούν σωστά», συνεπώς γίνονται πιο συνεργάσιμα. Δεν θα έπρεπε να τα «διορθώσουμε» ρωτάτε; Όχι πριν να συνδεθείτε μαζί τους πρώτα. Γιατί αν δεν νιώσει το παιδί σας ότι το καταλαβαίνετε και είστε πάλι συνδεδεμένος με αυτό, δεν μπορεί να ακούσει τις νουθεσίες σας. Πάντα υπάρχει ο χρόνος να μιλήσετε μετά, αφού εσείς και το παιδί σας έχετε ηρεμήσει και ξεκινάτε τώρα από τη ζεστασιά που υπάρχει ανάμεσα σας, αντί από το θυμό σας.

Όταν θυμώνετε ΣΤΑΜΑΤΗΣΤΕ.

Κλείστε το στόμα σας. Μην λάβετε κανένα μέτρο και μην πάρετε καμία απόφαση. ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΕ βαθιά. Αν ήδη αρχίσατε να φωνάζετε σταματάτε στη μέση της πρότασης σας. Γυρίστε αλλού το κεφάλι σας και κουνήστε τα χέρια σας. Αντισταθείτε στον πειρασμό να «διορθώσετε το παιδί σας». Ο πειρασμός αυτός σημαίνει πως είστε ακόμα στην κατάσταση του «πολέμησε ή τρέξε μακριά».”Μην λάβετε” κάποια μέτρα μέχρι να ηρεμήσετε. Κάντε διάλειμμα …το time-out του γονιού.

Απομακρυνθείτε από το παιδί σας για λίγο. Πάρτε μια βαθιά αναπνοή. Αν δεν μπορείτε να φύγετε από το δωμάτιο, ρίξτε λίγο νερό στο πρόσωπο σας ώστε να μετατεθεί η προσοχή σας από το παιδί σας στην εσωτερική σας κατάσταση. Πίσω από το θυμό σας βρίσκεται ο φόβος και η λύπη, και η απογοήτευση. Αφήστε όλα αυτά να ανέβουν στην επιφάνεια και απλά αναπνεύστε. Αφήστε τα δάκρυα να έρθουν, αν το χρειάζεστε. Δείξτε καλοσύνη στον εαυτό σας. Όταν επιτρέψετε στον εαυτό σας να νιώσει αυτό που βρίσκετε πίσω από το θυμό–χωρίς να δράσετε-ο θυμός θα αρχίσει να φεύγει.

Βρείτε τη δική σας σοφία.

Από αυτό το πιο ήρεμο μέρος ,φανταστείτε ότι υπάρχει ένας άγγελος πάνω στον ώμο σας που βλέπει τα πράγματα αντικειμενικά και θέλει το καλύτερο για όλους τους εμπλεκόμενους. Αυτός είναι ο προσωπικός σας προπονητής (coach) για τον γονικό σας ρόλο. Τι λέει αυτός λοιπόν; Μπορεί να σας δώσει ένα τρόπο να βλέπετε τα πράγματα διαφορετικά, όπως για παράδειγμα:

« Δεν είναι ανάγκη να «κερδίσω» εγώ εδώ… μπορώ να αφήσω το παιδί μου να διατηρήσει την περηφάνεια του ..» ή « Επιλέγω την Αγάπη».

Αφήστε την προσπάθεια σας να του μάθετε ένα μάθημα την συγκεκριμένη στιγμή, κι αντί αυτού κάντε κάτι θετικό ξεκινώντας από αυτό το πιο ήρεμο μέρος.

Αν προσπαθήσετε να του μάθετε κάτι αμέσως τώρα, θα βρείτε τον εαυτό σας να ντροπιάζει το παιδί. Δεν είναι η στιγμή για να του μάθετε κάτι μέχρι να ηρεμήσουν όλοι και όλοι να νιώθουν ξανά συνδεδεμένοι.

Η θετική σας δράση αυτή τη στιγμή μπορεί να είναι απλά το να κάνετε μια προσπάθεια για να εξομαλυνθούν τα πράγματα για όλους. Μπορεί να σημαίνει ότι εσείς ζητάτε συγγνώμη. Μπορεί να σημαίνει ότι κάνετε το γκρινιάρικο παιδί σας να γελάσει, κι αν δεν λειτουργήσει κι αυτό, απλά να το στηρίξετε την ώρα που ρίχνει ένα γερό κλάμα ώστε να μπορέσετε μετά όλοι να περάσετε μια καλύτερη μέρα. Μπορεί να σημαίνει ότι αφήνετε τα πιάτα άπλυτα και κουλουριάζεστε με τα παιδιά σας κάτω από τα σκεπάσματα, με ένα κάρο βιβλία μέχρι να αισθανθούν όλοι καλύτερα! Απλά κάντε ένα βήμα προς την κατεύθυνση του να βοηθήσετε όλους να νιώσουν πιο καλά … και ακόμα καλύτερα, να νιώσετε κι εσείς πιο όμορφα!

Τα κακά νέα; Είναι δύσκολο. Χρειάζεται φοβερό αυτοέλεγχο και θα βρίσκετε τον εαυτό σας να κάνει λάθη ξανά και ξανά. Μην παραιτηθείτε.

Τα καλά νέα; Είναι αποτελεσματικό. Θα δείτε ότι γίνεται ολοένα και πιο εύκολο το να σταματήσετε τον εαυτό σας στη μέση της φωνής και μετά να τον σταματήσετε πριν καν ανοίξετε το στόμα σας. Απλά συνεχίστε να κινήστε προς τη σωστή κατεύθυνση. Είναι σαν να ανα-καλωδιώνετε τον εγκέφαλο σας. Κάποια στιγμή θα συνειδητοποιήσετε ότι δεν έχετε βάλει τις φωνές σε κανένα για πολλούς μήνες.

Τα καλύτερα νέα; Το παιδί σας θα μεταμορφωθεί μπροστά στα μάτια σας. Θα το δείτε να δουλεύει σκληρά για να ελέγξει τον εαυτό του όταν θυμώνει, αντί να ξεσπάει με επίθεση. Θα το δείτε να συνεργάζεται περισσότερο . Και θα το δείτε να «ακροάζεται» όταν εσείς δεν έχετε καν υψώσει τη φωνή σας.