Φαρυγγοαμυγδαλίτιδα από στρεπτόκοκκο ομάδας Α (GAS) ή πυογενή στρεπτόκοκκο σε παιδιά, αλλά και ενήλικες. Ορισμένες χρήσιμες πληροφορίες.

Από Μιχάλη Ιασονίδη, παιδίατρο, Κέντρο Υγείας Παιδιών και Εφήβων “Ηλιακτίδα”, αναπληρωτή καθηγητή παιδιατρικής (Πανεπιστήμιο Λευκωσίας)

ΠΡΟΛΗΨΗ: Γενικά μέτρα.

Υγιεινή των χεριών – Η υγιεινή των χεριών είναι ένα βασικό μέτρο για την πρόληψη της εξάπλωσης σε άλλους, ειδικά μετά από βήχα ή φτάρνισμα και πριν από την προετοιμασία τροφίμων ή φαγητού, και είναι καλά να θυμόμαστε ότι είναι ένα βασικό μέτρο.

Προφύλαξη μετά την έκθεση — Ο έλεγχος και η θεραπεία ασυμπτωματικών ατόμων που έχουν εκτεθεί σε ασθενή με φαρυγγοαμυγδαλίτιδα από στρεπτόκοκκο ομάδας Α (GAS), δεν συνιστώνται, εκτός σε ασθενείς με ιστορικό ρευματικού πυρετού, κατά τη διάρκεια επιδημίας ρευματικού πυρετού ή/και μεταστρεπτοκοκκικής σπειραματονεφρίτιδας ή όταν οι λοιμώξεις GAS επαναλαμβάνονται σε οικογένειες ή άλλες κλειστές κοινωνικές ομάδες.

Ειδικές πληθυσμιακές ομάδες

Ασθενείς με ιστορικό ρευματικού πυρετού — διατρέχουν υψηλό κίνδυνο για υποτροπιάζοντα ρευματικό πυρετό και ανάπτυξη χρόνιας βαλβιδικής καρδιακής νόσου, σε κάθε λοίμωξη από GAS. Εκπαιδεύουμε αυτούς τους ασθενείς σχετικά με τον κίνδυνο υποτροπής και τις επιπλοκές της και συνιστούμε μακροχρόνια προφύλαξη με αντιβιοτικά. Η επιλογή αντιβιοτικών και η διάρκεια της θεραπείας ποικίλλουν ανάλογα με τα χαρακτηριστικά του ασθενούς και τη διαθεσιμότητα φαρμάκων.

Χρόνιοι φορείς GAS — Η θεραπεία με αντιβιοτικά δεν συνιστάται συνήθως σε χρόνιους φορείς. Οι φορείς είναι απίθανο να μεταδώσουν στρεπτόκοκκο ομάδας Α (GAS) σε άλλους και διατρέχουν πολύ χαμηλό κίνδυνο ανάπτυξης σοβαρών επιπλοκών ή οξέος ρευματικού πυρετού. Ωστόσο, μπορεί κάποιος φορέας να πάρει θεραπεία κατά τη διάρκεια επιδημίας ρευματικού πυρετού ή/και μεταστρεπτοκοκκικής σπειραματονεφρίτιδας ή όταν οι λοιμώξεις GAS επαναλαμβάνονται σε οικογένειες ή άλλες κλειστές κοινωνικές ομάδες.

Επιλόγες για από του στόματος θεραπεία της χρόνιας φορείας περιλαμβάνουν κλινδαμυκίνη, αμοξικιλλίνη-κλαβουλανικό, και πενικιλλίνη σε συνδυασμό με ριφαμπίνη (αυτή χορηγείται συνήθως κατά τις 4 τελευταίες μέρες της θεραπείας). Η διάρκεια της θεραπείας είναι συνήθως 10 ημέρες.

Η θεραπεία για έναν φορέα πυογενή στρεπτόκοκκου (Streptococcus pyogenes) εξαρτάται από το αν παρουσιάζει συμπτώματα ή αν αποτελεί ασυμπτωματικό φορέα:

Ασυμπτωματικός φορέας:

Σε γενικές γραμμές, οι ασυμπτωματικοί φορείς δεν χρειάζονται θεραπεία, καθώς δεν παρουσιάζουν κλινικά συμπτώματα και ο κίνδυνος μετάδοσης είναι συνήθως χαμηλός.
Ωστόσο, θεραπεία μπορεί να εξεταστεί σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, όπως:
- Συχνά επεισόδια στρεπτοκοκκικών λοιμώξεων στο περιβάλλον του φορέα (π.χ. οικογένεια, σχολείο).
- Επιδημίες σε κλειστές κοινότητες.
- Υψηλός κίνδυνος επιπλοκών σε άτομα του περιβάλλοντος (π.χ. ρευματικός πυρετός).

Συμπτωματικός φορέας:

Εάν υπάρχουν συμπτώματα (π.χ. φαρυγγίτιδα, αμυγδαλίτιδα), είναι απαραίτητη η θεραπεία με αντιβιοτικά για την εξάλειψη του μικροβίου και την πρόληψη επιπλοκών, όπως ο ρευματικός πυρετός.
Η πρώτη επιλογή είναι η πενικιλίνη ή, σε περιπτώσεις αλλεργίας, άλλα αντιβιοτικά όπως η κλαριθρομυκίνη ή η αζιθρομυκίνη.

Η απόφαση για θεραπεία πρέπει να λαμβάνεται από τον θεράποντα ιατρό, ο οποίος θα αξιολογήσει την κλινική εικόνα, το ιστορικό του ασθενούς και το περιβάλλον του.

Πρόληψη τροφιμογενούς διασποράς — Η στρεπτοκοκκική μόλυνση των τροφίμων έχει ενοχοποιηθεί για τροφιμογενείς εξάρσεις φαρυγγοαμυγδαλίτιδας και έχουν αναφερθεί μετάδοσεις από ασυμπτωματικούς εργαζόμενους σε χώρους σίτισης με ρινοφαρυγγική μεταφορά. Παράγοντες που μπορούν να μειώσουν την τροφιμογενή μετάδοση του GAS περιλαμβάνουν σχολαστικό μαγείρεμα, ξαναζέσταμα των τροφών και χρήση γαντιών κατά το χειρισμό τροφίμων.

Εμβολιασμός — Δεν υπάρχει διαθέσιμο εμβόλιο έναντι του GAS για κλινική χρήση. Ωστόσο, η έρευνα για την ανάπτυξη τέτοιου εμβολίου συνεχίζεται. Ένας σημαντικός παράγοντας αβεβαιότητας στη δημιουργία εμβολίου είναι ότι δεν είναι γνωστό εάν τα αντισώματα που παράγονται μετά τον εμβολιασμό μπορούν να προκαλέσουν διασταυρούμενη αντίδραση με τους ιστούς του ξενιστή, ακόμα και στην απουσία κλινικής λοίμωξης.