Τραύμα κεφαλής στα παιδιά

Ανατομία του κεφαλιού

Δέρμα
Επικράνια απονεύρωση
Περιόστεο
Οστούν-Κρανίο
Επισκληρίδιος χώρος
Σκληρά μήνιγγα
Υποσκληρίδιος χώρος
Αραχνοειδής μήνιγγα
Υπαραχνοειδής χώρος

Στους περισσότερους τραυματισμούς του κεφαλιού έχουμε πρόκληση λύσης της συνέχειας του δέρματος. Παρ’όλο που η αιμάτωση του δέρματος του κεφαλιού είναι πλούσια, εντούτοις ο τραυματισμός στο κεφάλι δεν αποτελεί αίτιο σοβαρής απώλειας αίματος-υποογκαιμίας και shock. Επομένως επί υποογκαιμίας μετά από τραυματισμό του κεφαλιού θα πρέπει να ελέγχεται τυχόν άλλη εστία απώλειας αίματος.
Αιμορραγία κάτω από το περιόστεο προκαλεί κεφαλαιμάτωμα.
Αιμορραγία κάτω από την επικράνια απονεύρωση προκαλεί μεγάλη απώλεια αίματος που επεκτείνεται σ’όλο το μήκος της κρανιακής επιφάνειας. Σε νεογνά μπορεί να οδηγήσει σε πλήρη εξαγγείωση του νεογνού και θάνατο.
Επί προβλήματος πηκτικότητας, θα πρέπει να ελέγχεται η πηκτικότητα και να χορηγούνται οι κατάλληλοι παράγοντες στους οποίους το παιδί έχει ανεπάρκεια.

Κατάγματα κρανίου

Κάθε κάταγμα κρανίου μπορεί να συνδυάζεται με σοβαρή ενδοκρανιακή βλάβη. Επειδή μόνο το 50% των τραυματισμών του εγκεφάλου συνδυάζεται με κάταγμα του κρανίου, επί υπόνοιας τραυματισμού του εγκεφάλου θα πρέπει να γίνεται CT εγκεφάλου αντί ακτινογραφίες κρανίου.
Το 75% των καταγμάτων κρανίου είναι γραμμοειδή και όταν η κατάσταση του παιδιού είναι καλή μπορεί να παρακολουθείται ως εξωτερικος ασθενής, με παυσίπονα και ανάπαυση. `Οταν η ηλικία του παιδιού είναι < 2 χρόνων απαιτείται νευροχειρουργική εξέταση.
Σπανια στην περιοχή του κατάγματος μπορεί να σχηματιστεί λεπτομηνιγγιτική κύστη ή ακόμα εγκεφαλικός ιστός να εισχωρήσει στο κάταγμα και να προκαλέσει το λεγόμενο αυξανόμενο κάταγμα, που απαιτεί άμεση χειρουργική διόρθωση.
Τα κατάγματα με έσω εισχώρηση του οστού απαιτούν άμεση νευροχειρουργική εκτίμηση και ίσως χειρουργική αποκατάσταση, εάν η εισχώρηση είναι μεγαλύτερη του πάχους του κρανίου. Τα παιδιά αυτά είναι επιρρεπή σε σπασμούς γι’αυτό θα πρέπει να τους χορηγείται αντιεπιληπτική προφυλακτική αγωγή.
Μια ξεχωριστή οντότητα αποτελούν τα κατάγματα της βάσης του κρανίου. Αυτά συνήθως συνδυάζονται με κάταγμα του κροταφικού οστού και συγκέντρωση αίματος στις μαστοειδείς κυψέλλες. Εκδηλώνονται με :

Eκχυμώσεις πίσω από το αυτί (σημείο Battle)
Αιμοτύμπανο
Εκροή ΕΝΥ ή αίματος από την μύτη ή τα αυτιά
Εκχυμώσεις γύρω από τα μάτια (Raccoon eyes)

Εάν ένα παιδί μετά από κτύπημα στο κεφάλι εμφανίσει ένα από τα πιο πάνω σημεία θα πρέπει να υποβάλλεται σε CT εγκεφάλου προς αποκλεισμό κατάγματος στην βάσης του κρανίου. `Ολα τα παιδιά με κάταγμα της βάσης του κρανίου θα πρέπει να τυγχάνουν στενής παρακολούθησης στο νοσοκομείο.

Ενδοκρανιακές βλάβες

Επισκληρίδιο αιμάτωμα

Οφείλεται σε ταχεία αιμορραγία λόγω ρήξης μηνιγγικής αρτηρίας ή φλέβας, και προκαλεί πιεστικά φαινόμενα λόγω συγκέντρωσης αιματώματος μεταξύ της σκληράς μήνιγγας και του κρανίου. Η επισκληρίδια αιμορραγία συχνά προκαλείται λόγω κατάγματος του κροταφικού οστού. Οι ασθενείς μπορεί να εμφανίζουν περίοδο διαύγειας για μερικές ώρες μετά τον τραυματισμό και στην συνέχεια εμφανίζουν ταχεία επιδείνωση του επιπέδου συνείδησής τους. `Οταν μένουν αδιάγνωστα είναι θανατηφόρα. Οι ασθενείς πρέπει να τυγχάνουν εντατικής παρακολούθησης και νευροχειρουργικής εκτίμησης, που συχνά καταλίγει σε χειρουργική παροχέτευση. Μετά την έγκαιρη παροχέτευσή τους έχουν καλή πρόγνωση, επειδή δεν προλαμβαίνου να προκαλέσουν βλάβες στον φλοιό του εγκεφάλου.

Υποσκληρίδιο αιμάτωμα

Εκδηλώνεται μετά από κάταγμα στο κρανίο. Οφείλεται σε ρήξη των αναστομωτικών φλεβών των οβελιαίων κόλπων, που προκαλούν αιμάτωμα-συγκέντρωση αίματος στον υποσκληρίδιο χώρο, κατά μήκος του εγκεφάλου. Εάν ο ασθενής δεν επαναφέρει τις αισθήσεις του μετά τον τραυματισμό και έχει υποσκληρίδιο αιμάτωμα, τότε θα πρέπει επειγόντος να εκτιμείται νευροχειρουργικά, γιατί επείκειται εγκεφαλική βλάβη.

DAI (Diffuse Axonal Injury)

Εκδηλώνεται σε τραυματισμούς όπου έχουμε τραυματισμό του κρανίου μετά από απότομη επιτάχυνση ή επιβράδυνση πχ σε τροχαία ατυχήματα, σε πτώσεις, σε κακοποίηση παιδιού (Severe Shaking). Πρόκειται για διάχυτη βλάβη της λευκής ουσίας του εγκεφάλου. Στην αξονική τομογραφία συνήθως έχουμε διάχυτη υπαραχνοειδή αιμορραγία και εγκεφαλικό οίδημα. Οι ασθενείς με DAI συνήθως εμφανίζουν αυξημένη ενδοκράνια πίεση. Το DAI μπορεί να εκδηλωθεί στον ασθενή που εμφανίζει 2ο τραυματισμό στο κεφάλι, ακόμα και ήπιο, μετά από τον 1ο σοβαρό (Sacond impact syndrome).