Θερμοπληξία – καύσωνας

Οι επιπτώσεις στον πληθυσμό από τις υψηλές θερμοκρασίες μπορεί να είναι από απλή δυσφορία, θερμική εξάντληση ως και θερμοπληξία η οποία χρειάζεται άμεση ιατρική βοήθεια. Πιο ευάλωτες είναι οι ευαίσθητες ομάδες του πληθυσμού (παιδιά, ηλικιωμένοι, πάσχοντες από χρόνιες παθήσεις) καθώς και άτομα τα οποία εργάζονται σε εξωτερικούς χώρους.
Επεισόδια υψηλών θερμοκρασιών ή καύσωνα παρατηρούνται στη χώρα μας κατά τη θερινή περίοδο, όταν δημιουργούνται συνθήκες θερμής εισβολής. Σε αυτές τις περιπτώσεις θερμές αέριες μάζες μεταφέρονται από την Βόρεια Αφρική ανεβάζοντας τη θερμοκρασία σε υψηλά επίπεδα.
Κατά τη διάρκεια των ημερών με υψηλές θερμοκρασίες, οι επιπτώσεις στον πληθυσμό μπορεί να είναι δυσμενέστερες αν επιδρούν και άλλοι επιβαρυντικοί παράγοντες, όπως:

• Η σχετική υγρασία του αέρα να παραμένει σε υψηλά επίπεδα, με αποτέλεσμα να μειώνεται η δυνατότητα απομάκρυνσης της θερμότητας από το ανθρώπινο σώμα μέσω του μηχανισμού της εφίδρωσης.
• Η ένταση του ανέμου να είναι χαμηλή, με αποτέλεσμα να δυσκολεύεται η μεταφορά θερμότητας από την επιφάνεια του δέρματος (μέσω του δέρματος γίνεται περίπου το 90% της συνολικής μεταφοράς θερμότητας προς το περιβάλλον).
• H ατμοσφαιρική ρύπανση σε συνδυασμό με τις υψηλές θερμοκρασίες επιβαρύνει ιδιαίτερα τις ευαίσθητες ομάδες του πληθυσμού. Συνήθως οι ατμοσφαιρικές συνθήκες οι οποίες δημιουργούν τις υψηλές θερμοκρασίες ευνοούν και τη συσσώρευση των ατμοσφαιρικών ρύπων στην ατμόσφαιρα.
• Στις πόλεις οι υψηλές θερμοκρασίες είναι δυνατό να δημιουργήσουν δυσμενέστερες καταστάσεις σε σχέση με την ύπαιθρο. Τα κτίρια και η άσφαλτος των δρόμων συγκεντρώνουν μεγάλα ποσά θερμότητας κατά την διάρκεια της ημέρας, τα οποία και αποδίδουν στην ατμόσφαιρα κατά τις νυκτερινές ώρες, με αποτέλεσμα στο κέντρο των μεγάλων πόλεων ακόμα και τις νυκτερινές ώρες η θερμοκρασία να παραμένει υψηλή, επιτείνοντας την αίσθηση των υψηλών θερμοκρασιών στους κατοίκους.

Τι είναι η θερμοπληξία;

Η θερμοπληξία είναι μια λειτουργική διαταραχή του ανθρώπινου οργανισμού, που εμφανίζεται όταν η θερμοκρασία του περιβάλλοντος είναι πολύ υψηλή και η σχετική υγρασία της ατμόσφαιρας είναι πάνω από 70%, γεγονός που δυσκολεύει και εμποδίζει την εξάτμιση του ιδρώτα και την αποβολή θερμότητας του σώματος.
Ποια είναι τα πρώτα συμπτώματα;

• δυνατός πονοκέφαλος,
• ατονία,
• αίσθημα καταβολής δυνάμεων,
• τάση προς λιποθυμία,
• πτώση της αρτηριακής πίεσης,
• ναυτία,
• εμετοί,
• ταχυκαρδία.

Σε σοβαρότερες μορφές εμφανίζονται:

• πυρετός,
• εμετοί,
• διάρροια,
• διαταραχή της πηκτικότητας του αίματος,
• απουσία εφίδρωσης,
• απώλεια αισθήσεων.
• έμφραγμα του μυοκαρδίου,
• και τέλος κωματώδης κατάσταση και θάνατος.

Ποιες είναι οι ευπαθέστερες ομάδες στις υψηλές θερμοκρασίες;

• τα νεογνά και τα βρέφη,
• οι ηλικιωμένοι και
• οι πάσχοντες από χρόνια νοσήματα.

Πώς προλαμβάνουμε τη θερμοπληξία; Γενικές Οδηγίες.

• Αποφυγή έκθεσης στον ήλιο. Αποφυγή ηλιοθεραπείας.
• Παραμονή σε σκιερά και δροσερά μέρη αεριζόμενα με ανεμιστήρες ή κλιματισμό.
• Αποφυγή χώρων με συνωστισμό.
• Ντύσιμο με ελαφρά, άνετα ρούχα πυκνής ύφανσης, κατά προτίμηση βαμβακερά, για να διευκολύνεται ο αερισμός του σώματος και η εξάτμιση του ιδρώτα.
• Χρήση γυαλιών ηλίου και καπέλου ή άλλο κάλυμμα από φυσικό υλικό, που να επιτρέπει καλό αερισμό του κεφαλιού.
• Χλιαρά ντους και υγρά πανιά στο κεφάλι ή στο λαιμό.
• Αυξημένη λήψη νερού και χυμών φρούτων
• Σε έντονη εφίδρωση λήψη αλατιού για να κρατηθεί το επίπεδο των υγρών στον οργανισμό.
• Αποφυγή οινοπνευματωδών ποτών.
• Κατανάλωση μικρών, ελαφρών γευμάτων, χωρίς λιπαρά, αλλά με πολλά φρούτα και λαχανικά
• Αποφυγή βαριάς σωματική εργασία ιδιαίτερα σε χώρους με υψηλή θερμοκρασία, άπνοια και μεγάλη υγρασία.
• Όχι άσκηση, περπάτημα, τρέξιμο για πολλή ώρα κάτω από τον ήλιο.
• Αποφυγή πολύωρων διαδρομών με τα μέσα συγκοινωνίας, κατά τη διάρκεια της ζέστης.
• Το κολύμπι στη θάλασσα πρέπει να γίνεται μόνο για τη δροσιά και όχι για άσκηση.
• Άτομα που πάσχουν από χρόνια νοσήματα (αναπνευστικά, καρδιαγγειακά, κλπ) θα πρέπει να συμβουλευτούν το γιατρό τους. Ιδιαίτερα, όσοι παίρνουν φάρμακα, επειδή μερικά (πχ ψυχότροπα, έναντι νόσου Parkinson, ηρεμιστικά κλπ) έχουν την ιδιότητα να αυξάνουν την θερμοκρασία του σώματος.
• Επικοινωνία με γιατρό για οποιαδήποτε αμφιβολία.

Ειδικές οδηγίες προφύλαξης για νεογνά και βρέφη.

• Τα νεογνά πρέπει να είναι ντυμένα όσο γίνεται πιο ελαφρά. Τα χέρια και τα πόδια τους να είναι ελεύθερα και να μην τυλίγονται σε πάνες.
• Να τους προσφέρονται συχνά πολλά υγρά, εκτός από γάλα και άλλα υγρά όπως χαμομήλι, νερό, κλπ. Τα αποκλειστικώς θηλάζοντα κατά κανόνα δεν χρειάζονται άλλα υγρά.
• Τα βρέφη και τα μεγαλύτερα παιδιά καλό είναι να τρώνε περισσότερα χορταρικά και φρούτα και λιγότερα λίπη.
• Καλό είναι τα παιδιά να μην παραμένουν πολύ ώρα στον ήλιο μετά το μπάνιο και να φορούν πάντα καπέλο.

Πρώτες Βοήθειες σε θερμόπληκτο.

• Μεταφέρουμε τον πάσχοντα άμεσα σε μέρος δροσερό, ευάερο και σκιερό.
• Αφαιρούμε τα βαριά ρούχα, για να αερίζεται το σώμα.
• Βρέχουμε το πρόσωπο, το λαιμό, το στήθος και γενικά το σώμα του με κρύο νερό.
• Τοποθετούμε ψυχρά επιθέματα στο πρόσωπο και το κεφάλι του.
• Κάνουμε εντριβές στα άκρα του με κατεύθυνση από κάτω προς τα πάνω.
• Αν μπορεί να πιει, του δίνουμε άφθονα υγρά και μικρές ποσότητες αλατιού.
• Επικοινωνούμε με γιατρό.