Παχυσαρκία στην Παιδική και Εφηβική Ηλικία

Από Κωνσταντίνο Ιασονίδη, Διατροφολόγο/φοιτητή Φαρμακευτικής

Σήμερα όλα τα δεδομένα βεβαιώνουν ότι η παχυσαρκία θα είναι η πιο διαδεδομένη μη μεταδοτική νόσος του 21ου αιώνα.

Η παχυσαρκία αποτελεί βασικό προδιαθεσικό παράγοντα των καρδιαγγειακών νοσημάτων. Η παχυσαρκία μαζί με την υπέρταση και την αυξημένη χοληστερίνη, αν δεν θεραπευτούν γρήγορα, πράγματι φθείρουν τον οργανισμό, γι’ αυτό και τα νοσήματα αυτά, λέγονται νοσήματα φθοράς.

Τι λέμε Παχυσαρκία;
Παχυσαρκία είναι η υπερβολική αύξηση της λιπώδους μάζας του σώματος. Υπερβάλλον βάρος είναι ένα πλεόνασμα του σωματικού βάρους (λιγότερο από την παχυσαρκία) σε σχέση με το ύψος.
Στην καθημερινή πράξη και οι δύο αυτοί όροι χρησιμοποιούνται ως στάδια μιας συνεχώς αυξανόμενης σχέσης του βάρους προς το ύψος.
Η παχυσαρκία γίνεται εύκολα αντιληπτή, ακόμη και όταν δεν διαθέτει κάποιος ειδικές γνώσεις ή όργανα μέτρησης, μόνο με την επισκόπηση.

Τρόποι προσδιορισμού παχυσαρκίας
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι που εκφράζουν τον βαθμό παχυσαρκίας. Ο πλέον αποδεκτός είναι ο προσδιορισμός του δείκτη μάζας σώματος (Body Mass Index-BMI) που αποτελεί τον λόγο του βάρους σώματος σε κιλά, δια του ύψους σε μέτρα υψωμένου στο τετράγωνο.

Περίμετρος κοιλιάς
Άλλος αποδεκτός τρόπος πρώιμου τρόπου διαπίστωσης της τάσης προς παχυσαρκία είναι η μέτρηση της περιμέτρου της κοιλιάς, η οποία πρέπει να εφαρμόζεται από την ηλικία 3-4 χρόνων. Η συσσώρευση λίπους στην περιοχή της κοιλιάς συνδέεται άμεσα με τον αυξημένο κίνδυνο σε μεγαλύτερη ηλικία για καρδιοπάθεια, διαβήτη τύπου 2, ορισμένων μορφών καρκίνου και άλλων χρόνιων παθήσεων (μεταβολικό σύνδρομο). Αντίθετα η συσσώρευση λίπους στους μηρούς και τους γλουτούς δεν ενέχει τον ίδιο κίνδυνο για τις παραπάνω παθήσεις.

Η ερευνήτρια Margaret Ashwell σχεδίασε έναν απλό και εύχρηστο πίνακα που παρουσιάζει τα επιτρεπτά όρια στα οποία πρέπει να κυμαίνεται η περίμετρος της μέσης ανάλογα με το ύψος.

Συχνότητα Εμφάνισης
Η συχνότητα εμφάνισης υπέρβαρων και παχύσαρκων παιδιών φαίνεται να αυξάνει με ταχείς ρυθμούς σε πολλές χώρες σε όλο τον κόσμο. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία που υπάρχουν, η παχυσαρκία στα παιδιά και έφηβους στην Κύπρο έχει αυξηθεί ουσιαστικά από τις αρχές του 2000. Η Κύπρος σύμφωνα με πρόσφατες επιδημιολογικές μελέτες από το Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού, κατέχει από τις υψηλότερες θέσεις στον Ευρωπαϊκό χώρο. Η συχνότητα της παχυσαρκίας από πρόσφατη μελέτη (2010) είναι σχεδόν κατά 50% πιο συχνή συγκρινόμενη με ανάλογη μελέτη του 2000.

Αίτια Παχυσαρκίας

• Υπερσιτισμός ή λανθασμένη διατροφή

• Ελαττωμένη κινητικότητα

• Ψυχολογικά προβλήματα

• Ορμονικές διαταραχές (σπάνια)

• Γενετική προδιάθεση (σπάνια)

Αντιμετώπιση Παχυσαρκίας
Εφ’ όσον διαπιστωθεί ότι πρόκειται για απλή παχυσαρκία που καλύπτει πάνω από το 95% των περιπτώσεων της παιδικής παχυσαρκίας, η αντιμετώπιση περιλαμβάνει:

• Δίαιτα (σωστή διατροφή)

• Άσκηση

• Ψυχολογική Υποστήριξη

Δεν συνίσταται:

• Η χορήγηση ανορεξιογόνων φαρμάκων

• Οι χειρουργικές επεμβάσεις για την αντιμετώπιση της παιδικής παχυσαρκίας

Η παχυσαρκία που εγκαταστάθηκε από την παιδική ηλικία αντιμετωπίζεται δυσκολότερα, από τα άτομα εκείνα που η παχυσαρκία τους εμφανίστηκε στην ενήλικο ζωή.

Πρόληψη
Επειδή η παιδική παχυσαρκία εάν εγκατασταθεί, είναι δύσκολο να θεραπευτεί, πρέπει να δοθεί μεγάλη σημασία στην πρόληψη, δηλαδή στη σωστή διατροφή που πρέπει να αρχίζει πολύ νωρίς, από την βρεφική ηλικία. Πρέπει ακόμη να αρθούν έγκαιρα όλα τα αίτια που μπορούν να προκαλέσουν αργότερα παχυσαρκία.
Οι σχετικές προσπάθειες επιβάλλεται να αρχίσουν τα πρώτα χρόνια ζωής, με πρωταρχικό μέλημα του παιδιάτρου την έγκαιρη αναγνώριση του παιδιού με προδιάθεση για παχυσαρκία.

Το κέντρο Υγείας Παιδιών και Εφήβων Ηλιακτίδα στελεχωμένο από Ενδοκρινολόγο Παίδων (Δρ. Τούμπα Μερόπη), Διαιτολόγο Παίδων (Δρ. Δόνα Χειλέτη) και με συνεργάτες Παιδοψυχίατρους και Ψυχολόγους και υπό την εποπτεία των Παιδιάτρων του κέντρου (ή του Παιδίατρου που παρακολουθεί το παιδί), μπορεί να βοηθήσει ουσιαστικά τα παιδιά, την οικογένεια, αλλά και κάθε επαγγελματία υγείας που καλείται να αντιμετωπίσει υπέρβαρα και παχύσαρκα παιδιά και εφήβους.