Αντιγριπικός εμβολιασμός- Συχνές ερωτήσεις προς τον παιδίατρο

Από Έλλη Σιαμά, παιδίατρο

Ο ιός της γρίπης εμφανίζεται με επιδημικό τρόπο κάθε χρόνο ιδίως τη φθινοπωρινή και χειμερινή περίοδο (στην Κύπρο από τα μέσα του Δεκέμβρη μέχρι τον Απρίλη). Άρχισε η περίοδος του ετήσιου εμβολιασμού έναντι της γρίπης και ως παιδίατροι θα προσπαθήσουμε να απαντήσουμε μερικές από τις πιο συχνές ερωτήσεις που δεχόμαστε από τους γονείς:

1. Είναι υποχρεωτικός ο εμβολιασμός για τη γρίπη; Και αν ναι, για ποιους;

Οι ομάδες αυξημένου κινδύνου είναι οι εξής:

1. Άτομα ηλικίας 60 ετών και άνω
2. Παιδιά και ενήλικες που παρουσιάζουν ένα ή περισσότερους από τους παρακάτω επιβαρυντικούς παράγοντες ή χρόνια νοσήματα:

• Άσθμα ή άλλες χρόνιες πνευμονοπάθειες
• Καρδιακή νόσο με σοβαρές αιμοδυναμικές διαταραχές
• Ανοσοκαταστολή (κληρονομική ή επίκτητη εξαιτίας νοσήματος ή θεραπείας).
• Μεταμόσχευση οργάνων
• Δρεπανοκυτταρική νόσο (και άλλες αιμοσφαιρινοπάθειες)
• Σακχαρώδη διαβήτη ή άλλο χρόνιο μεταβολικό νόσημα
• Χρόνια νεφροπάθεια
• Νευρομυϊκά νοσήματα

3. Εγκύους γυναίκες ανεξαρτήτου ηλικίας κύησης.
4. Λεχωίδες
5. Θηλάζουσες
6. Άτομα με Δείκτη Μάζας Σώματος(BMI) μεγαλύτερο των 40 kg/m2
7. Παιδιά που παίρνουν ασπιρίνη μακροχρόνια (π.χ. νόσος Kawasaki, ρευματοειδής αρθρίτιδα και άλλα) για τον πιθανό ο κίνδυνο εμφάνισης συνδρόμου Reye μετά από γρίπη
8. Άτομα που βρίσκονται σε στενή επαφή με παιδιά μικρότερα των 6 μηνών ή φροντίζουν άτομα με υποκείμενο νόσημα, τα οποία διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών από τη γρίπη.
9. Οι κλειστοί πληθυσμοί (προσωπικό και εσωτερικοί σπουδαστές γυμνασίων- λυκείων, στρατιωτικών και αστυνομικών σχολών, ειδικών σχολείων ή σχολών, τρόφιμοι και προσωπικό ιδρυμάτων κ.ά.)
10. Εργαζόμενοι σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας (ιατρονοσηλευτικό προσωπικό και λοιποί εργαζόμενοι).

 

2. Δεν ανήκει το παιδί μου σε ομάδα υψηλού κινδύνου να του το κάνω; Ποιοι άλλοι ωφελούνται από το εμβόλιο;

Στα υγιή παιδιά η γρίπη συνήθως είναι αυτοπεριοριζόμενη και ελαφρά νόσος. Όμως σπανιότερα μπορεί να σχετιστεί και με σοβαρή νοσηρότητα, να χρειαστεί ενδονοσοκομειακή περίθαλψη. Είναι συνηθισμένη αιτία επιπλοκών όπως: οξεία μέση ωτίτιδα, ιγμορίτιδα, πνευμονία κλπ. Ακόμα όμως και η ελαφρά νόσηση συνεπάγεται συνήθως πολυήμερη αποχή από το σχολείο για τα παιδιά και από την εργασία για τους γονείς προκειμένου να τα προσέχουν στο σπίτι. Επιπλέον τα παιδιά αποτελούν την ομάδα που κυρίως μεταφέρει και μεταδίδει τον ιό τη γρίπης στις υπόλοιπες ομάδες του πληθυσμού (παππούδες, γιαγιάδες κλπ., που κινδυνεύουν περισσότερο). Οπότε κάνοντας το εμβόλιο και στα μεγαλύτερα παιδιά προστατεύεις τα ίδια αλλά και τους γύρω σου από τη μετάδοση της νόσου.

3. Έχει αλλεργία στο αυγό, μπορεί να το κάνει;

Ναι, η αλλεργία στο αυγό δεν αποτελεί πλέον αντένδειξη για τον εμβολιασμό.

4. Ο ξάδερφός μου που πέρυσι εμβολιάστηκε με το εμβόλιο, ήταν συνέχεια γριπωμένος. Να το κάνει;
5. Πέρυσι μετά το εμβόλιο εμφάνισα συμπτώματα γρίπης. Να το κάνω;
6. Πέρυσι που εμβολιάστηκα, κόλλησα παρόλα αυτά γρίπη αποδεδειγμένα. Έχει νόημα να το κάνω;

Η απάντηση και στις τρεις αυτές ερωτήσεις είναι ναι, να το κάνει. Μπορεί να εμφανίσεις συμπτώματα τύπου γρίπης ακόμα και αν έχεις εμβολιαστεί. Αυτό μπορεί να συμβεί για διάφορους λόγους:

• Τα προστατευτικά αντισώματα μετά τον εμβολιασμό χρειάζονται περίπου δύο εβδομάδες για να σχηματιστούν σε ικανοποιητικό βαθμό. Μπορεί να εκτέθηκες στον ιό της γρίπης λίγο πριν ή μετά το εμβόλιο και επομένως να αρρώστησες πριν να προλάβει το εμβόλιο να σε προστατέψει. (Γι’ αυτό και πρέπει το εμβόλιο να γίνεται όσο πιο νωρίς το φθινόπωρο)
• Το εμβόλιο της γρίπης σχεδιάζεται με βάση επιδημιολογικά δεδομένα για το ποιοι ιοί της γρίπης κυκλοφορούσαν περισσότερο την προηγούμενη χρονιά. Μπορεί να εκτεθείς σε ιό που δεν καλύπτεται από το εμβόλιο και να εμφανίσεις συμπτώματα γρίπης.
• Η αποτελεσματικότητα των εμβολίων μπορεί να ποικίλει ευρέως. Επιπλέον η ικανότητα κάθε οργανισμού να παράγει προστατευτικά αντισώματα μετά από εμβολιασμό ποικίλει και το εμβόλιο λειτουργεί πιο αποτελεσματικά σε υγιείς ενηλίκους και μεγαλύτερα παιδιά. Το εμβόλιο της γρίπης δεν προστατεύει 100%, αλλά είναι επί του παρόντος ο πιο αποτελεσματικός τρόπος προστασίας έναντι της γρίπης που διαθέτουμε.
• Διάφοροι άλλοι ιοί του αναπνευστικού μπορεί να προκαλέσουν συμπτώματα που μοιάζουν με της γρίπης. Το εμβόλιο της γρίπης δε σε προστατεύει από όλους τους υπόλοιπους ιούς που μπορεί να κολλήσεις. Δεν μπορείς να ξέρεις αν όντως ήταν γρίπη εκείνη η ασθένεια που πέρασες, εκτός αν ελέγχθηκες επί τούτου γι’ αυτό.

 

7. Σε ποιες περιπτώσεις αντενδείκνυται;

Ο εμβολιασμός αντενδείκνυται σε βρέφη μικρότερα των 6 μηνών και σε άτομα που στο παρελθόν είχαν εμφανίσει σοβαρή αλλεργική αντίδραση στον εμβολιασμό. Επίσης ιστορικό μιας νόσου που λέγεται Guillain-Bare εντός 6 εβδομάδων από προηγούμενο εμβολιασμό. Αν έχεις πυρετό καλύτερα ο εμβολιασμός να αναβληθεί (έως ότου να είσαι απύρετος/η). Ήπιο νόσημα (π.χ. βήχας) δεν αποτελεί αντένδειξη για εμβολιασμό.

 

8. Γιατί επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο;

Ο ιός της γρίππης έχει την ικανότητα να μεταλλάσσεται και κάθε χρόνο μπορεί να επικρατούν διαφορετικά στελέχη για τα οποία το άτομο ακόμα και να εμβολιάστηκε ή και να νόσησε την προηγούμενη χρονιά δε θα έχει ανοσία. Επιπλέον η ανοσία από το εμβόλιο της γρίπης διαρκεί περίπου ένα χρόνο μετά τον οποίο αρχίζει και υποχωρεί.

 

9. Ποιοι πρέπει να κάνουν δύο δόσεις του εμβολίου;

Τα παιδιά ηλικίας 6 μηνών έως και 8 ετών τα οποία εμβολιάζονται για πρώτη φορά πρέπει να κάνουν δύο δόσεις του εμβολίου.

 

10. Πότε είναι καλύτερα να το κάνω;

Επειδή απαιτούνται δύο εβδομάδες μετά τον εμβολιασμό για επαρκή σχηματισμό αντισωμάτων είναι καλύτερα να γίνει πριν από την έναρξη της επιδημίας της γρίπης. Όμως αν για κάποιο λόγο καθυστέρησε ο εμβολιασμός συνίσταται να γίνεται μέχρι και την άνοιξη κάθε έτους, λαμβάνοντας υπόψη ότι συνήθως οι μήνες με τη μεγαλύτερη νοσηρότητα από τη γρίπη είναι ο Ιανουάριος και ο Φεβρουάριος.

 

11. Μπορεί να γίνει ταυτόχρονα με άλλα εμβόλια;

Ναι μπορεί να συγχορηγηθεί ταυτόχρονα με όλα τα άλλα εμβόλια. Υπάρχουν κάποιες μελέτες που αναφέρουν μικρή αύξηση του κινδύνου για πυρετικούς σπασμούς σε συγχορήγηση με DTaP, PCV13 αλλά όποτε ενδείκνυται μπορούν να συγχορηγηθούν.