Γυναικολογικά προβλήματα σε κορίτσια και εφήβους

Οι πιο συχνές καταστάσεις είναι οι ακόλουθες:

1) Τραύματα και εκδορές, στην ευαίσθητη περιοχή των γεννητικών οργάνων, συνήθως συμβαίνουν κατά το παιχνίδι. Μπορεί να παρουσιαστεί ακόμα και αιμορραγία από τον κόλπο. Σε τέτοια περίπτωση είναι σημαντικό να αποκλεισθεί η σεξουαλική κακοποίηση*, όπως επίσης και η εισαγωγή ξένου σώματος.

2) Αιμορραγία από τον κόλπο. Μπορεί να παρουσιαστεί ακόμα και σε ένα νεογέννητο κοριτσάκι. Λέγεται ψευδοπερίοδος και έχει σχέση με τα αυξημένα επίπεδα ορμονών της μάνας. Με τον ίδιο μηχανισμό, μπορεί να υπάρχει και διόγκωση των μαστικών αδένων, που μπορεί να συνοδεύεται ορισμένες φορές και έκκριση γάλακτος! Συνήθως τα συμπτώματα αυτά υποχωρούν μετά από μερικές ημέρες.

3) Κνησμός του αιδοίου, είναι ένα σύμπτωμα συχνό, που μπορεί να οφείλεται σπάνια σε δερματολογικές  παθήσεις (πχ έκζεμα) και συχνότερα σε τοπικούς ερεθισμούς (πχ αμμωνιακή δερματίτιδα). Μπορεί όμως να οφείλεται και σε αιδιοκολπίτιδα. Συνήθως τότε συνοδεύεται από ερυθρότητα της περιοχής και από υπερέκκριση υγρών, συνήθως δύσοσμων.

4) Κονδυλώματα, σπάνια σε αυτή την ηλικία. Πρέπει να ψάξουμε για σεξουαλική κακοποίηση ή μόλυνση από χέρια των πασχόντων (συνήθως πασχόντων γονέων ή οικιακών βοηθών). Πρέπει οι γονείς να είναι σχολαστικοί με την καθαριότητα του παιδιού, ιδίως αν πάσχουν οι ίδιοι, από σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα.

5) Συμφύσεις μεγάλων χειλέων. Ορισμένοι συστήνουν αποκόλληση και ορισμένοι απλώς παρακολούθηση. Πάντως αν οι συμφύσεις είναι εκτεταμένες με αποτέλεσμα παρεμπόδιση της ούρησης καλό είναι να αποκολλώνται.

6) Πρώιμη ήβη. Η εμφάνιση των λεγόμενων δευτερογενών χαρακτηριστικών του φύλου, δηλ. η ανάπτυξη των θηλών (θηλαρχή) και η αύξηση των μαστών, όπως επίσης και η εμφάνιση τριχοφυΐας σε μασχάλες και εφήβαιο πριν την ηλικία των 7 ετών, ή η εμφάνιση περιόδου πριν από την ηλικία των 8 ετών, τότε πρέπει να επισκεφθείτε αμέσως ειδικό γιατρό (παιδοενδοκρινολόγο). Γιατί η ωρίμανση, πριν τη σωστή ηλικία, μπορεί να οδηγήσει σε ανωμαλίες στην ανάπτυξη, κυρίως στα οστά και το κορίτσι να παραμείνει σε μικρό ύψος. Πρέπει βέβαια να διερευνηθεί κυρίως η αιτία της πρώιμης ήβης, ώστε να καθοριστεί και η σωστή αντιμετώπιση.

7) Τέλος υπάρχουν και πιο σπάνιες παθήσεις, όπως όγκοι γεννητικών οργάνων και μαστού.

*Προσοχή στη σεξουαλική κακοποίηση (και σε αγόρια). Στο 40% των σεξουαλικώς κακοποιημένων παιδιών, δράστης ήταν από το συγγενικό/οικογενειακό περιβάλλον.

Εφηβική ηλικία

Η βιολογική μετάβαση ενός κοριτσιού σε γυναίκα (και ενός αγοριού σε άντρα), περνάει από μια βιολογική γέφυρα που λέγεται εφηβεία.

Κατά την εφηβεία λόγω αλλαγής των ορμονών, παρατηρούνται σωματικές και συναισθηματικές αλλαγές. Στα κορίτσια αρχίζει με την ανάπτυξη των μαστών και της τριχοφυΐας. Λίγο αργότερα αρχίζει και η πρώτη περίοδος, που μπορεί στην αρχή να είναι ακατάστατη, για να σταθεροποιηθεί μετά από λίγους μήνες.

Συναισθηματικά, παρουσιάζεται μια αστάθεια. Ο έφηβος πολλές φορές, δεν ξέρει τι θέλει και εκδηλώνει μια άρνηση για τα πάντα. Χρειάζεται προσοχή, υπομονή και κατανόηση από τους γονείς, να του συμπαρασταθούν σε αυτή την δύσκολη περίοδο της ζωής τους.

Τα πιο συχνά προβλήματα που παρουσιάζονται στην ηλικία αυτή είναι:

1) Καθυστερημένη ήβη: Πολλές φορές δεν εμφανίζεται περίοδος αν και η ηλικία προχωρεί. Πρέπει οι γονείς να επισκεφθούν τον ειδικό γιατρό αν το κοριτσάκι είναι 14 ετών και δεν έχει ανάπτυξη μαστών και τρίχωση στο εφηβαίο και στις μασχάλες. Και 16 ετών αν δεν έχει περίοδο, ενώ έχει κανονική ανάπτυξη μαστών και τρίχωση στο εφηβαίο και στις μασχάλες.

2) Αιμορραγίες κατά την εφηβεία. Κατά την εφηβεία, μπορεί να παρουσιαστούν έντονες αιμορραγίες. Αυτό μπορεί να είναι και φυσιολογικό, αλλά πρέπει πρώτα να αποκλειστούν διάφορες παθολογικές καταστάσεις.

3) Έντονος πόνος με την περίοδο (δυσμηνόρροια). Και αυτό μπορεί να είναι φυσιολογικό. Μπορεί όμως να υποκρύπτει και διάφορες παθολογικές καταστάσεις, όπως είναι η ενδομητρίωση, οι φλεγμονές της πυέλου κ.α.

4) Πόνος κατά την επαφή (δυσπαρευνία). Αν αρχίσει νωρίς η σεξουαλική δραστηριότητα, υπάρχει κίνδυνος άλγους διότι δεν είναι ακόμη ώριμα, τα γεννητικά όργανα.

5) Πολυκυστικές ωοθήκες. Είναι σύνδρομο, που εμφανίζεται με υπερτρίχωση, διαταραχές της περιόδου (αραιομηνόρροια ή και αμηνόρροια), παχυσαρκία και χαρακτηριστικό υπερηχογράφημα. Συνήθως εμφανίζονται σε μεγαλύτερη ηλικία, αλλά μπορεί να εμφανιστεί και στην εφηβεία. Μπορεί να συνοδεύεται και με σακχαρώδη διαβήτη (τύπου 2), όπως επίσης και με ακμή (πρόσωπο και πλάτη).

6) Νευρογενής ανορεξία. Ψυχιατρική κατάσταση όχι σπάνια στην εφηβεία. Αν η κατάσταση δεν ελέγχεται και η απώλεια βάρους είναι μεγάλη, μπορεί να χρειαστεί νοσηλεία. 

Αν οι γονείς διαπιστώσουν κάτι από τα πιο πάνω, είναι καλό να επισκεφθούν τον γιατρό τους. Επίσης είναι σημαντικό να μην αμελήσουν να εμβολιάσουν την έφηβη κόρη τους με εμβόλιο έναντι του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV). Ο ιός αυτός αποτελεί την αποκλειστική σχεδόν αιτία του 2^ου σε συχνότητα καρκίνου, που είναι ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας.