Εμβόλιο έναντι του ιού της γρίπης 2012-2013.

Σημαντικό μέρος των νοσούντων αλλά και των θανάτων που οφείλονται στον ιό της γρίπης μπορούν να προληφθούν με το ετήσιο εμβόλιο έναντι της γρίπης. Τα περισσότερα άτομα ηλικίας 6 μηνών και άνω θα πρέπει να κάνουν το εμβόλιο της γρίπης κάθε χρόνο. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τους ανθρώπους που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου, όπως επίσης και για άτομα που βρίσκονται σε στενή επαφή με άτομα υψηλού κινδύνου να εμβολιάζονται στην αρχή του χειμώνα κάθε χρόνο.

Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να εμβολιάζονται:

• Όλα τα υγιή παιδιά από 6 μηνών – 18 χρονών.
• Όλα τα παιδιά υψηλού κινδύνου από επιπλοκές της γρίπης και οι γονείς τους. π.χ. άσθμα, χρόνια πνευμονοπάθεια, καρδιοπάθεια, ανοσοκαταστολή, αιμοσφαιρινοπάθειες, ασθένειες που χρήζουν θεραπεία με ασπιρίνη (Kawasaki, Νεανική Αρθρίτιδα), νεφροπάθειες, μεταβολικά νοσήματα (ΣΔ).
• Αυτή η επέκταση των ορίων στοχεύει στη δημιουργία τείχους ανοσίας στα παιδιά σχολικής ηλικίας, τα οποία αποτελούν την δεξαμενή του ιού, που θα εμποδίσει την μετάδοση της γρίπης στο σπίτι και στην κοινότητα.
• Μέλη του στενού περιβάλλοντος και οι επαγγελματίες υγείας που είναι σε επαφή με παιδιά υψηλού κινδύνου αλλά και με υγιή παιδιά μικρότερα των 5 χρονών. Ο κίνδυνος για παιδιά <24 μηνών που νοσούν με γρίπη έδειξε ότι είναι μεγαλύτερος από αυτό των παιδιών υψηλού κινδύνου. Παιδιά 24 μηνών – 5χρ. εμφανίζουν αυξημένη θνησιμότητα εάν νοσήσουν με γρίπη αυξημένες, ιατρικές επισκέψεις και αυξημένη χρήση αντιβιοτικών. Ο εμβολιασμός γονέων βρεφών <6 μην. είναι πολύ σημαντικός γιατί αυτά τα παιδιά είναι πολύ μικρά για να εμβολιαστούν τα ίδια.
• Όλες οι έγκυες γυναίκες και οι επίτοκες κατά την περίοδο της γρίπης.
• Όλοι οι επαγγελματίες υγείας.
• Επίσης όλοι όσοι παρέχουν σημαντικές υπηρεσίες στην κοινότητα (όπως αστυνομικοί, πυροσβέστες και εργαζόμενοι σε υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης), ώστε να μη διαταραχτούν οι υπηρεσίες αυτές κατά τη διάρκεια μιας επιδημίας γρίπης.

Η σημασία του εμβολιασμού για τους εργαζόμενους στον τομέα τηςυγείας (ΕΤΥ).

Είναι χρήσιμο να εξασφαλίζεται κάθε χρόνο πριν την έναρξη της εποχιακής γρίπης ικανοποιητική ποσότητα εμβολίων για τους εργαζόμενους στον τομέα της υγείας (ιατρικό και παραϊατρικό προσωπικό). Εάν αυτές οι ομάδες δεν εμβολιαστούν μπορεί να αποτελέσουν την αρχική αιτία επιδημιών. Τα ετήσια προγράμματα εμβολιασμού στο χώρο εργασίας μειώνουν τη πιθανότητα διασποράς μιας αρχόμενης επιδημίας.

Παρά τα γνωστά οφέλη του εμβολιασμού, ένα μέρος των εργαζομένων στον τομέα της υγείας αμελεί να εμβολιαστεί κάθε χρόνο. Το ποσοστό διαφέρει από χώρα σε χώρα. Μελέτες έχουν δείξει ότι τα χαμηλά ποσοστά εμβολιασμού των ΕΤΥ συμβάλλουν στην αύξηση των κρουσμάτων γρίπης σε νοσοκομεία και κέντρα υγείας, θέτοντας τους ασθενείς άσκοπα σε αυξημένο κίνδυνο προσβολής από γρίπη και την πιθανότητα να αναπτύξουν σημαντικές επιπλοκές. Ετήσιος εμβολιασμός των ΕΤΥ προστατεύει τους εργαζόμενους, τις οικογένειές τους και τους ασθενείς και μπορεί να μειώσει τους θανάτους ατόμων υψηλού κινδύνου, από επιπλοκές της γρίπης. Το φθινόπωρο είναι η καλύτερη χρονική στιγμή για να εμβολιαστούν οι ΕΤΥ. Άτομα που αμέλησαν να το κάνουν μπορούν να εμβολιαστούν ακόμα και κατά τους χειμερινούς μήνες. 

Λέγοντας ΕΤΥ εννοούμε όλα τα αμειβόμενα και μη άτομα που εργάζονται στον τομέα της υγείας και που έχουν τη δυνατότητα επαφής με ασθενείς ή/και μολυσμένα υλικά, όπως σωματικά υγρά, μολυσμένα ιατρικά υλικά και εργαλεία, μολυσμένες επιφάνειες ή μολυσμένος αέρας.

Στους ΕΤΥ μπορεί να περιλαμβάνονται γιατροί, νοσηλευτές, βοηθοί θαλάμου, θεραπευτές, τεχνικοί, προσωπικό υπηρεσιών έκτακτης ανάγκης, οδοντίατροι, φαρμακοποιοί, προσωπικό εργαστηρίων, οι φοιτητές και οι εκπαιδευόμενοι, καθώς και το βοηθητικό προσωπικό (π.χ. μάγειρες, καθαρίστριες, προσωπικό πλυντηρίου, προσωπικό ασφαλείας, κλπ) και γενικά όλα τα άτομα που αν νοσήσουν μπορεί να μεταδώσουν την ασθένεια στους ασθενείς.

Μελέτη σε νοσοκομείο αξιολόγησε την επίδραση του εμβολιασμού στο προσωπικό επί 12 χρόνια και διαπιστώθηκε αύξηση της εμβολιαστικής κάλυψης από 4% σε 67%. Στο διάστημα αυτό τα εργαστηριακά επιβεβαιωμένα κρούσματα γρίπης μεταξύ των εργαζομένων μειώθηκαν από 42% σε 9% και επιπλέον η επίπτωση γρίπης μεταξύ των ασθενών μειώθηκε από 32% σε 0%.

Μελέτες έχουν δείξει ότι ορισμένοι πρωταρχικοί παράγοντες που μειώνουν την εμβολιαστική κάλυψη του προσωπικού είναι ανησυχίες που σχετίζονται με την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα του εμβολίου της γρίπης. Όμως, κάθε χρόνο το εμβόλιο υποβάλλεται σε επίσημους ελέγχους που εξασφαλίζουν την ασφάλεια και τη δραστικότητα του πριν από την έγκριση για έναρξη του εμβολιασμού του κοινού. Η λανθασμένη αντίληψη ότι το εμβόλιο προκαλεί γρίπη και η λανθασμένη πεποίθηση ότι δεν κινδυνεύουν να νοσήσουν είναι επίσης λόγοι που πολλοί εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας αποφεύγουν να εμβολιαστούν. Επιπλέον κίνητρο για τον εμβολιασμό του προσωπικού είναι η γνώση ότι προστατεύει και τις οικογένειές τους από τη νόσο.

Είναι γεγονός ότι οι υγιείς ενήλικες μπορούν να περάσουν ελαφρά τη γρίπη και να τη μεταδώσουν σε κάποιον άλλο μία ημέρα πριν από την έναρξη των συμπτωμάτων και μέχρι πέντε ημέρες μετά. Επομένως, είναι δυνατό ένας υγιής ενήλικας να μεταδώσει άθελα του, τον ιό σε ασθενείς υψηλού κινδύνου, με πιθανότητα σοβαρών επιπλοκών.

Το εμβόλιο γρίπης 2012-2013 πάλι προσφέρει προστασία έναντι του ιού της πανδημίας του 2009.

Το εμβόλιο κατά της γρίπης για την περίοδο 2012-2013 θα προσφέρει και πάλι προφύλαξη έναντι του ιού της πανδημίας Α (H1N1) που εμφανίστηκε το 2009.

Εκτός από αυτό, η νέα σύνθεση του τριδύναμου εμβολίου της εποχικής γρίπης που μόλις εγκρίθηκε από τον WHO, διαφέρει ελαφρώς από τη σύνθεση της περασμένης περιόδου. Έχουν επιλεγεί 2 νέα στελέχη του ιού που αντικαθιστούν 2 συγγενικά στελέχη της περιόδου 2011-2012.

Τα 3 στελέχη του ιού που περιλαμβάνονται στο φετινό εμβόλιο είναι:

• A/California/7/2009 (H1N1)-like virus (ο ιός της πανδημίας του 2009)

• A/Victoria/361/2011 (H3N2)-like virus

• B/Wisconsin/1/2010-like virus

Η νέα σύνθεση ακολουθεί το μοτίβο της σύνθεσης του εμβολίου του 2011-2012, δηλαδή ένα “Β” στέλεχος και δύο «Α» στελέχη, το ένα Α (Η1Ν1) και το άλλο Α (Η3Ν2). Ωστόσο, η σύνθεση για το εμβόλιο του 2011-2012 περιείχε ένα A/Perth/16/2009 (Η3Ν2)-like virus και ένα B/Brisbane/60/2008)-like virus και επιπλέον το στέλεχος της πανδημίας Α (Η1Ν1).

Ο ιός της πανδημίας του 2009 περιλαμβανόταν στο τριδύναμο εμβολίο της περιόδου 2010-2011, ενώ την περίοδο 2009-2010 παρασκευάστηκε σε ξεχωριστό μονοδύναμο εμβόλιο, που χορηγείτο παράλληλα με το τριδύναμο εμβόλιο της εποχικής. Το μονοδύναμο εμβόλιο περιείχε το ίδιο στέλεχος της πανδημίας 2009 που περιέχεται και στα επόμενα 3 τριδύναμα εμβόλια.

Φέτος για πρώτη φορά προτάθηκε να περιλαμβάνεται στο εμβόλιο ακόμα ένα στέλεχος Β (B/Brisbane/60/2008-like virus) και να μετατραπεί το εμβόλιο από τριδύναμο σε τετραδύναμο. Αυτό όμως δεν έγινε κατορθωτό για φέτος, ενώ υπολογίζεται να συμβεί την επόμενη περίοδο 2013-2014.

Νέα μετάλλαξη του ιού της Γρίπη των Χοίρων, που δεν περιλαμβάνεται στο νέο εμβόλιο.

Κάθε χρόνο, οι ειδικοί προσδιορίζουν τα στελέχη της γρίπης που είναι πιθανότερο να εμφανιστούν την αμέσως επόμενη περίοδο γρίπης μέσω του ελέγχου δειγμάτων του ιού που κυκλοφορεί και τη συμπεριφορά της νόσου παγκόσμια.

Αυτό δε συνέβη απόλυτα στη διαμόρφωση του εμβολίου για το 2012-2013. Και αυτό γιατί δεν περιλήφθηκε στο φετινό εμβόλιο μια νέα μετάλλαξη του ιού της γρίπης των χοίρων που αφορά ένα A (H3N2) ιό και που έχει προσβάλει περισσότερα από 150 άτομα στις ΗΠΑ μόνο, από τον Ιούλιο του 2011. Στα άτομα αυτά η νόσος μεταδόθηκε σε φάρμες που εκτρέφουν χοίρους. Σε λίγες περιπτώσεις, πάντως, ο ιός έχει μεταδοθεί από άτομο σε άτομο.

Η εξέλιξη αυτή παρακολουθείται στενά από τους ειδικούς και για το λόγο ότι αυτός ο νέος ιός περιέχει ένα γονίδιο από τον ιό της πανδημίας Α (H1N1) του 2009. Αυτό εμπερικλείει τον κίνδυνο να αρχίσει να μεταδίδεται εύκολα μεταξύ των ανθρώπων. Για την περίπτωση αυτή σχεδιάζεται να δοκιμαστεί ειδικό εμβόλιο κατά του μεταλλαγμένου αυτού ιού πριν από το τέλος του έτους.