Ιλαρά

Η ιλαρά ενδημεί σε πολλά μέρη του κόσμου και σε χώρες που δεν εφαρμόζεται συστηματικά το εμβόλιο της ιλαράς, μπορεί να παρατηρηθούν επιδημίες  κάθε 2-4 χρόνια.
Είναι μεταδοτική από 2 έως 4 ημέρες πριν από την εμφάνιση του εξανθήματος και 2 έως 5 ημέρες μετά. Μεταδίδεται με μικρά σταγονίδια από τη μύτη, το φάρυγγα και το στόμα ασθενούς. Η περίοδος επώασης είναι 7 έως 14 ημέρες.
Η ιλαρά αφήνει μόνιμη  ανοσία. Βρέφη μικρότερα των 8 μηνών δεν νοσούν, εφόσον η μητέρα τους ήταν άνοση (είχε αντισώματα κατά της ιλαράς) κατά την διάρκεια της κύησης.
Η ιλαρά είναι λιγότερο συχνή απ’ ότι ήταν παλιότερα. Αυτό συμβαίνει σε μεγάλο βαθμό χάρη στα προγράμματα εμβολιασμών που εφαρμόζονται εδώ και 30 χρόνια.
Κύρια στοιχεία από WHO
·     Περίπου 450 άνθρωποι, κυρίως παιδιά, πεθαίνουν ημερησίως από ιλαρά παρά το γεγονός ότι υπάρχει φτηνό, αποτελεσματικό και ασφαλές εμβόλιο.
·     Παρά την μείωση των θανάτων από ιλαρά σε όλες τις χώρες του κόσμου, υπολογίστηκε ότι 164.000 άνθρωποι πέθαναν από τη νόσο αυτή το 2008, το πιο πρόσφατο έτος για το οποίο υπάρχουν καταγραμμένα στοιχεία.
Οδηγίες προς γονείς
·     Αν το παιδί σας έχει κολλήσει προσπαθήστε να κρατήσετε μακριά από οποιονδήποτε κινδυνεύει να κολλήσει.
·     Ωστόσο, μπορεί να είναι ανώφελο να επιχειρήσετε να απομονώσετε τα αδέλφια του παιδιού που έχει ιλαρά, πολύ συχνά τα αδέλφια έχουν ήδη μολυνθεί προτού διαγνωσθεί η ασθένεια. Τα περισσότερα παιδιά αναρρώνουν τελείως από την ιλαρά μέσα σε περίπου 10 ημέρες από την αρχική εμφάνιση των συμπτωμάτων.
Συμπτώματα
Εάν υποψιάζεστε ότι το παιδί σας παρουσιάζει συμπτώματα ιλαράς, πρέπει να εξετασθεί από γιατρό μέσα σε 24 ώρες. Πρέπει να τηλεφωνήσετε αμέσως στο γιατρό σας εάν το παιδί σας παρουσιάσει κάποιο από τα ακόλουθα συμπτώματα:
·     Πόνο στα αυτιά (ωταλγία)
·     Μη φυσιολογική γρήγορη αναπνοή (ταχύπνοια)
·     Υπνηλία
·     Σπασμούς
·     Κεφαλαλγία
·     Έμετους
Τα συμπτώματα, τα οποία εκδηλώνονται και υποχωρούν σε τρία στάδια σε διάρκεια 7-10 ημερών, είναι τα εξής:
·     εξανθήματα
·     πυρετός
·     καταρροή (δακρύρροια, ρινόρροια, φτάρνισμα)
·     βήχας ξηρός
·     κόκκινα μάτια
·     λεμφαδενίτιδα
·     φωτοφοβία (σπάνια μπορεί να υποδηλώνει μηνιγγίτιδα).
Συνήθως, την 1η και 2η ημέρα, το παιδί παρουσιάζει πυρετό, καταρροή, κόκκινα μάτια, ξερόβηχα, πρησμένους αδένες και μερικές φορές διάρροια. Την 3η ημέρα, ο πυρετός υποχωρεί και εμφανίζονται μικρές λευκές κηλίδες στο εσωτερικό του στόματος (κηλίδες Koplik). Την 4η έως την 5η  ημέρα, η θερμοκρασία ανεβαίνει και πάλι και εμφανίζεται εξάνθημα. Το εξάνθημα ξεκινά από το μέτωπο και πίσω από τα αυτιά, με τη μορφή μικρών (2-3 mm) αραιών κόκκινων κηλίδων που εξέχουν ελαφρά. Καθώς οι κηλίδες απλώνονται σταδιακά στο υπόλοιπο του κεφαλιού και στο σώμα, μεγαλώνουν και ενώνονται. Την 6η ημέρα το εξάνθημα αρχίζει να υποχωρεί γρήγορα και συνήθως την 7η ημέρα όλα τα συμπτώματα έχουν υποχωρήσει.
Μερικά παιδιά που έχουν ιλαρά παραπονούνται ότι το φως τα ενοχλεί στα μάτια. Αυτό το σύμπτωμα δεν είναι ανησυχητικό, αλλά θα πρέπει να ενημερώσετε τον παιδίατρό σας καθώς σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να υποδηλώνει μηνιγγίτιδα.
Μύθο αποτελεί η δοξασία ότι παιδί που έχει ιλαρά, πρέπει να παραμένει σε σκοτεινό δωμάτιο, γιατί το φως μπορεί να προκαλέσει βλάβη στα μάτια του.Το φως μπορεί να προκαλεί ερεθισμό στα μάτια του παιδιού με ιλαρά, αλλά δεν τα βλάπτει. Αν το παιδί σας παραπονεθεί ότι το ενοχλεί το φως (φωτοφοβία), σκιάστε το δωμάτιό του.
Επιπλοκές
·     λαρυγγοτραχειοβρογχίτιδα
·     μέση πυώδη ωτίτιδα
·     πρωτοπαθή πνευμονία
·     εγκεφαλίτιδα
·     υποξεία σκληρυντική πανεγκεφαλίτιδα
·     δευτεροπαθή πνευμονία
·     θρομβοπενική πορφύρα
·     μυοκαρδίτιδα, ημιπληγία, θρομβοφλεβίτιδα, σύνδρομο Guillain-Barre, οπισθοβολβική νευρίτιδα
·     σε εγκύους μπορεί να προκαλέσει αποβολή, πρόωρο τοκετό, γέννηση νεογνού με χαμηλό βάρος
·     θνησιμότητα 1-2/1000.
Πρόληψη
Ο ιός της ιλαράς προλαμβάνεται με το ειδικό εμβόλιο, το οποίο προφυλάσσει κατά της φυσικής νόσου σε ποσοστό 95-100%. Το εμβόλιο χορηγείται σε δύο δόσεις, αρχικά σε ηλικία 12-16 μηνών και στη συνέχεια σε ηλικία 4-6 ετών. Παρόλο που μελέτες δείχνουν ότι ο επαναληπτικός εμβολιασμός θα μπορούσε να γίνει 3 μήνες μετά τον αρχικό.
Μεταδίδεται
1. κυρίως από το αναπνευστικό με σταγονίδια που εκπέμπουν οι ασθενείς
2. με αντικείμενα που μολύνθηκαν πολύ πρόσφατα.
Πότε μεταδίδεται;
·      Κατά της τελευταίες 4-5 μέρες του χρόνου επώασης (χρόνος από την στιγμή που έρχεται κάποιος σε επαφή με τον ιό της ιλαράς μέχρι να εμφανίσει τα πρώτα συμπτώματα)
·      Σε όλο το καταρροϊκό στάδιο
·      Κατά της πρώτες μέρες του εξανθηματικού σταδίου.
Διάγνωση
Η διάγνωση γίνεται από την κλινική εξέταση και σπάνια μπορεί να χρειαστεί να επιβεβαιωθεί από αιματολογικές εξετάσεις.
Θεραπεία
Η θεραπεία της ιλαράς περιλαμβάνει τη λήψη αντιπυρετικών (παρακεταμόλη), την κατανάλωση πολλών υγρών, την περιορισμένη έκθεση σε φως και σε περίπτωση βακτηριακής επιμόλυνσης, τη λήψη αντιβιοτικών. Τα συμπτώματα της νόσου υποχωρούν σε διάστημα που κυμαίνεται από 7 έως 10 ημέρες.
Τα περισσότερα παιδιά με ιλαρά αισθάνονται συνήθως έντονη αδιαθεσία, αλλά αναρρώνουν χωρίς να παρουσιάσουν επιπλοκές.
Υπάρχει επίσης μία μικρή πιθανότητα σοβαρών επιπλοκών, ιδιαιτέρως σε παιδιά με χρόνια καρδιακά ή πνευμονικά νοσήματα ή όσα έχουν εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα. Η μόλυνση του μέσου ωτός (οξεία μέση ωτίτιδα) και η πνευμονία αποτελούν τις πιο συνηθισμένες επιπλοκές.
Σε περίπου 1 στις 1000 περιπτώσεις ιλαράς εμφανίζεται μια φλεγμονή του εγκεφάλου (εγκεφαλίτιδα), που προκαλείται από επέκταση της λοίμωξης στον εγκέφαλο ή από μια μη κανονική απόκριση των αντισωμάτων στον ιό της ιλαράς.
Οι ενήλικες και τα πολύ μικρά παιδιά παρουσιάζουν συνήθως πιο έντονα τα συμπτώματα της νόσου.