Προβλήματα Λόγου και Ομιλίας σε Παιδιά

Εντούτοις είναι αποδεκτό ότι το κάθε παιδί έχει το δικό του ρυθμό εξέλιξης. Ισχύει το ίδιο όπως και σε άλλους τομείς ανάπτυξης όπως η αδρή και λεπτή κινητικότητα και η κοινωνικοποίηση. Έτσι ένα παιδί μπορεί να περπατήσει σε ηλικία 10 μηνών και ένα άλλο σε ηλικία 18 μηνών, χωρίς αυτό αναγκαστικά να σημαίνει ότι το πρώτο είναι πιο ώριμο ή πιο έξυπνο. Το ίδιο συμβαίνει και με την ομιλία.

Υπάρχουν όμως ορισμένα χρονικά όρια που αν το παιδί τα περάσει, πρέπει να ζητηθεί η γνώμη του ειδικού. Αν η ομιλία και ο λόγος ενός παιδιού υστερούν σημαντικά για την ηλικία του, δεν υπάρχει λόγος αναβολής του ελέγχου με την δικαιολογία ότι «δεν πειράζει, είναι ακόμα μικρό και θα μιλήσει αργότερα», ή ότι « και ο πατέρας ή η μητέρα του άργησαν να μιλήσουν».

Η καλή και σωστή λεκτική επικοινωνία με τους άλλους είναι απαραίτητη για την ομαλή συναισθηματική και κοινωνική εξέλιξη του παιδιού.

Ανάλογα με την ηλικία του, θα πρέπει κάποιος να ανησυχήσει αν ένα παιδί:

•Ηλικίας 18 μηνών λέει μόνο φωνήεντα και καθόλου σύμφωνα ή χρησιμοποιεί 2-3 λέξεις ακατάληπτες ή λέει 2-3 λέξεις αλλά δεν τις χρησιμοποιεί πάντα για να δηλώσει το ίδιο πράγμα, π.χ. λέει «μαμά», αλλά εννοεί και τον μπαμπά, τον παππού, τον αδελφό κ.λπ.
•Ηλικίας 2 χρόνων έχει λεξιλόγιο που αποτελείται από λίγες και ακατάληπτες λέξεις και δεν είναι ικανό να κάνει μικρές προτάσεις με δύο λέξεις, σχηματίζοντας προτάσεις του τύπου «θέλω γάλα» ή «μαμά πάει», χωρίς να είναι απαραίτητο οι λέξεις να είναι ολόκληρες, αλλά θα πρέπει να σημαίνουν κάτι.
•Ηλικίας 3 χρόνων η ομιλία του εξακολουθεί να είναι ακατάληπτη, το λεξιλόγιο του φτωχό σε ουσιαστικά με λίγα ή και καθόλου ρήματα. Δε χρησιμοποιεί άρθρα, επίθετα, επιρρήματα, προθέσεις, δε χρησιμοποιεί πληθυντικό και δε σχηματίζει απλές προτάσεις του τύπου: π.χ. «το μωρό πάει βόλτα».
•Ηλικίας 4 χρόνων οι προτάσεις του είναι μικρές και όχι σωστά οργανωμένες, π.χ. λέει «όχι φάω» αντί να λέει «δε θέλω να φάω». Η ομιλία του δεν είναι πάντα κατανοητή π.χ. αφαιρεί συλλαβές από πολυσύλλαβες λέξεις, δε λέει απλά συμπλέγματα συμφώνων όπως «τρέχω» «κλαίω», «πλένω» κ.λπ.. Επίσης δε μπορεί να διηγηθεί απλά και πρόσφατα γεγονότα.
•Ηλικίας 5 χρόνων έχει λεξιλόγιο πολύ περιορισμένο, με προτάσεις μικρές και φτωχές σε περιεχόμενο. Σ’ αυτή την ηλικία το παιδί πρέπει να χρησιμοποιεί προτάσεις με 10-11 λέξεις και να μπορεί άνετα να διηγηθεί ένα γεγονός, χωρίς να κάνει πολλά σφάλματα. Σ’ αυτή την ηλικία υπάρχει ανοχή μόνο για τους φθόγγους «σ», «δ», «θ» και «ρ» τους οποίους μπορεί ακόμα να μην προφέρει σωστά.

Άσχετα με την ηλικία του παιδιού, πρέπει να συμβουλευτείτε ειδικό:

•Αν η φωνή του παιδιού είναι μονότονη, πολύ δυνατή ή πολύ σιγανή και αν η χροιά της δεν είναι ανάλογη με την ηλικία και στην εφηβεία αν δεν είναι ανάλογη με το φύλο του.
•Αν το παιδί μιλάει με τη μύτη (ρινολαλία).
•Αν δυσκολεύεται να αρχίσει μια φράση ή επαναλαμβάνει συλλαβές ή λέξεις*.
•Αν ξαφνικά και απότομα σταματήσει να μιλάει ή η ομιλία και ο λόγος του αντί να βελτιώνονται, χειροτερεύουν.
•Αν ένα παιδί, με μικρή δυσκολία στην ομιλία ενοχλείται πολύ και το συζητά επίμονα με τους γονείς του.

Αν κάτι από τα πιο πάνω ισχύει συμβουλευτείτε τον παιδίατρο σας. Μπορεί να σας συμβουλεύσει να ελεγχθεί το παιδί ή/και να σας παραπέμψει σε ειδικό λογοπαθολόγο, εγγεγραμμένο στο Σύλλογο Εγγεγραμμένων Λογοπαθολόγων Κύπρου (http://www.speechtherapy.org.cy).

*Περίπου 5% των παιδιών θα περάσουν μια περίοδο 6-12 μηνών που θα τραυλίζουν. Τα πιο πολλά από αυτά τα παιδιά θα ξεπεράσουν τον τραυλισμό χωρίς θεραπεία. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται αν: το παιδί είναι αγόρι, υπάρχει κληρονομική προδιάθεση, το πρόβλημα ξεκινά αργά (μετά την ηλικία των 3,5 ετών) και τα συμπτώματα του τραυλισμού δεν είναι ήπια. Αν τα συμπτώματα διαρκούν πέραν του έτους χρειάζεται αξιολόγηση από ειδικό.