Rota-ιός: λοίμωξη, εμβόλια

 Ένα χρόνο αργότερα, το Institute of Medicine των ΗΠΑ παρουσίασε μια έκθεση, σύμφωνα με την οποία 870.000 θάνατοι της παιδικής ηλικίας κάθε χρόνο οφείλονται στον Rota-ιό, και συνέστησε την ανάπτυξη εμβολίων ως υψηλή προτεραιότητα για τις αναπτυσσόμενες χώρες.

Εκτίμηση της επίπτωσης της νόσου από Rota-ιό.

Ουσιαστικά κάθε παιδί θα μολυνθεί και θα νοσήσει από τον ιό τουλάχιστον μια φορά στα πρώτα 5 χρόνια της ζωής του. Ενώ ο Rota-ιός αποτελεί γενικά λιγότερο από 10% των περιπτώσεων διάρροιας που εμφανίζονται στις μελέτες, 20-60% των εισαγωγών σε νοσοκομείο της παιδικής ηλικίας οφείλονται στο Rota-ιό. Στοιχεία από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη δείχνουν ότι 1 στα 80 μέχρι 1 στα 19 παιδιά νοσηλεύεται λόγω γαστρεντερίτιδας από Rota-ιό μέχρι την ηλικία των 5 ετών (πίνακας Ι). Στις ΗΠΑ, περίπου 50.000 παιδιά νοσηλεύονται λόγω γαστρεντερίτιδα από Rota-ιό κάθε χρόνο. Στην Αγγλία και την Ουαλία, έγιναν περίπου 17.800 εισαγωγές μέσα σε 12 μήνες την περίοδο 1993-94. Και μια μελέτη σε κοινοτικό επίπεδο σε παιδιά κάτω των 5 χρόνων την περίοδο 1992-96 υπολόγισε ότι 762.000 επεισόδια διάρροιας οφείλονταν σε Rota-ιό.

ΠΙΝΑΚΑΣ 1:	Ετήσια επίπτωση νοσηλείας λόγω γαστρεντερίτιδας απόRota-ιό σε παιδιά <5 χρόνων.
Χώρα	Περιστατικά ανά 100,000 παιδιών
Ισπανία, Ολλανδία, ΗΠΑ, Πολωνία, Σουηδία	250-370
Αγγλία, Ουαλία, Φινλανδία, Αργεντινή	520-645
Αυστραλία, Ουγγαρία	750-870
Ιρλανδία	1080
Βενεζουέλα	3000

Ενώ λίγα συγκρίσιμα στοιχεία είναι διαθέσιμα για τις αναπτυσσόμενες χώρες, τα ποσοστά σοβαρής νόσου είναι πιθανό να είναι πολύ υψηλότερα. Παραδείγματος χάριν, λιγότερο από 40 παιδιά κάθε χρόνο πεθαίνουν στις ΗΠΑ, ενώ περισσότερα από 29.000 παιδιά υπολογίζονται ότι πεθαίνουν στη Μπαγκλαντές. Τέλος, μια πρόσφατη μελέτη υπολόγισε την ετήσια επίπτωση θανάτων παγκόσμια στις 418.000-520.000, από τους οποίους 85% συμβαίνουν στις χώρες με χαμηλό βιοτικό επίπεδο.

Επιδημιολογία

Σύμφωνα με επιδημιολογικές μελέτες μέχρι την ηλικία των3-5 χρόνων το 95% των παιδιών έχουν μολυνθεί από το Rota-ιό.

Το σημαντικό είναι ότι παρατηρείτε παρόμοια επίπτωση της νόσου σε αναπτυγμένες και μη χώρες.

Ο Rota-ιός είναι η πιο συχνή αιτία νοσηλείας και είναι υπεύθυνος για το 1/3 των περιπτώσεων βαριάς γαστρεντερίτιδας παγκόσμια.

Ο Εμβολιασμός στην 1η βρεφική ηλικία μειώνει την αυξημένη επίπτωση της νόσου (6-24 μηνών).

Παθογένεση

Οι Rota-ιοί προσκολλώνται στα επιθηλιακά κύτταρα του γαστρεντερικού (επιθήλιο νήστιδας) με αυτό τον τρόπον οδηγούν σε ατροφία των λαχνών του εντέρου η οποία συνεπάγεται απώλεια της απορροφητικής επιφάνειας, απώλεια νερού και ηλεκτρολυτών, η οποία εκδηλώνεται με εμετούς και διάρροιες. Άλλη οδός που μπορεί να ακολουθηθεί είναι η παραγωγή της NSP4 εντεροτοξίνης του ιού η οποία προκαλεί ερεθισμό στο νευρικό σύστημα του εντέρου.

Κλινική Πορεία της νόσου 

Η νόσος εκδηλώνεται με υδαρείς διάρροιες, εμετούς, πυρετό, κοιλιακό άλγος και αφυδάτωση. Είναι αυτοπεριοριζόμενη νόσος σε υγιή, μη υποσιτιζόμενα παιδιά

Χρόνος επώασης 0.5–4 μέρες. Διάρκεια συμπτωμάτων 4–8 μέρες

Η πρώτη λοίμωξη από Rota-ιό είναι συνήθως πιο βαριά. Όσο μεγαλύτερο είναι το παιδί, τόσο ελαφρύτερα είναι τα συμπτώματα.

Φυσική λοίμωξη από Rota-ιό μετριάζει τη σοβαρότητα μελλοντικής λοίμωξης. Τα βρέφη αποκτούν ανοσία μετά 1–3 λοιμώξεις. Δύο λοιμώξεις παρέχουν σχεδόν 100% προστασία έναντι μέτριας ή σοβαρής γαστρεντερίτιδας, άσχετα από τον ορότυπο. Ανοσία οδηγεί σε γρηγορότερη ανάρρωση. Δεν προστατεύει έναντι επαναλοίμωξης ή ελαφριάς λοίμωξης. Αυξημένη IgA ορρού είναι ο καλύτερος δείκτης προστασίας.

Επιπλοκές της λοίμωξης

Αφυδάτωση, ηλεκτρολυτικές διαταραχές, ανάγκη νοσηλείας, επιπλοκή με βακτηριακή λοίμωξη, θάνατος.

Μετάδοση του ιού

Κυριότερη οδός μετάδοσης του ιού η εντεροστοματική οδός. Μεγάλος αριθμός ιών αποβάλλεται στα κόπρανα.

Ο ιός παρουσιάζει ανθεκτικότητα στην αδρανοποίηση. Σε μολυσμένα αντικείμενα διατηρεί τη μολυσματικότητα του για πολλές μέρες.

Ιοί αποβάλλονται από ασθενή πριν την εμφάνιση συμπτωμάτων και επιμένει μετά την ανάρρωση.

Η μετάδοση συμβαίνει άσχετα με τις συνθήκες υγιεινής, από άτομο σε άτομο μέσω μολυσμένων χεριών. Πιθανή είναι και η μετάδοση μέσω αναπνευστικού (μέσω σταγονιδίων).

Διάγνωση

• Απομόνωση ιϊκού αντιγόνου στα κόπρανα.
• Ανοσολογική δοκιμασία ( ELISA) εντοπίζει πρωτεΐνη της κάψας του ιού.
• Χαρακτηριστικό σχήμα (σαν τροχού) των ιών, όπως φαίνεται στο ηλεκτρονικό μικροσκόπιο

Θεραπεία και πρόληψη 

Κύριοι σκοποί θεραπείας:

1. έλεγχος της διάρροιας,
2. προστασία από εμετούς,
3. Έλεγχος άλλων συμπτωμάτων,
4. Διατήρηση υγρών και ηλεκτρολυτών με χορήγηση ηλεκτρολυτικών διαλυμάτων από το στόμα (ORT),
5. Αντικατάσταση απολεσθέντων υγρών.

Μέτρα πρόληψης:

1. Μητρικός θηλασμός,
2. Τακτικός καθαρισμός παιχνιδιών και χώρων,
3. Συχνό πλύσιμο χεριών,
4. Αυστηροί κανόνες υγιεινής στους χώρους του νοσοκομείου,
5. Δημιουργία εμβολίου-Εμβολιασμός.

Σκοπός εμβολίου έναντι Rota-ιού

1. Απομίμηση ανοσολογικής απάντησης σε φυσική λοίμωξη με άγριο Rota-ιό,
2. Προστασία έναντι μέσης βαρύτητας ή σοβαρής λοίμωξης,
3. Μείωση της θνητότητας και του κοινωνικοοικονομικού κόστους,
4. Μείωση της βαρύτητας και τη διάρκειας φυσικής νόσησης.

Εμβόλια που περιέχουν ζωντανό εξασθενημένο Rota-ιο

Το εμβόλιο με εξασθενημένο Rota-ιό που χορηγείται από το στόμα σε 2 ή 3 δόσεις ανάλογα με το είδος του εμβολίου, θα πρέπει:

• Να παρέχει ανοσία χωρίς γαστρεντερίτιδα,
• Να προσφέρει ικανό αριθμό αντιγόνων, ώστε να προσφέρει μεγάλη αντισωματική απάντηση,
• Να είναι καλά ανεκτό, χωρίς εμφάνιση συμπτωμάτων ή παρενεργειών σε σύγκριση με placebo,
• Να είναι ασφαλές,
• Να μη συνδέεται η χορήγηση του με αυξημένη επίπτωση εγκολεασμού,
• Να παρέχει αυξημένη και έγκαιρη προστασία, πριν από την εμφάνιση νόσου (< 6 μηνών).